مبانی نقد و بازاندیشی ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران (بعداز انقلاب)

تاریخ فعالیتهای احزاب و پدیده تحزب در ایران، به خوبی بیانگر توفیق نیافتن عملکردی این پدیده مهم سیاسی در سده اخیر و حتی درحلاحاضر است. پژوهندگان سیاسی همواره در پی تبیین علل این ناکارآمدی بوده اند و علل مختلفی را در حوزه سیاسی، تاریخی، اقتصادی، فرهنگی و حقوقی، برای این معضل برشمرده اند. از مسائل مهم درباره احزاب سیاسی در ایران، نهادینه نشدن آنهاست. علی رغم فضای باز سیاسی در برخی مقاطع زمانی، تا کنون حزبی تعریف شده و دارای ساختار و کارویژه های حزبی در ایران شکل نگرفته است. شواهد تاریخی و نتایج مطالعات محدود انجام شده در سالهای اخیر نشان از بیاعتمادی قابل توجه مردم و جوانان به احزاب سیاسی بوده است. مردم به دلایلی مانند قدرت طلبی، نخبه گرایانه بودن، قائم به شخص بودن، وابستگی به حکومت و قدرتهای خارجی، عدول احزاب از وعده ها و برنامه های اعلامی و مانند آن،در سده اخیر نسبت به احزاب نظر مثبتی نداشته و عمدتا به مشارکت حزبی بی تمایل بوده اند. مردم احزاب را عمدتا قدرت طلب و بی تفاوت به مردم و مصالح جمعی میدانند. این تحقیق با هدف بررسی مبانی نقد و بازاندیشی ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران با روش توصیفی-تحلیلی و همچنین استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است. بر اساس یافته های بدست آمده از تحقیق مشکلی که احزاب سیاسی در ایران با آن مواجه شده اند این است که در ایران بعد از انقلاب هر چند تعداد احزاب افزایش یافته و در حوزه های سیاسی فعالیت دارند اما اگر این احزاب را با کشورهای مبتنی بر دموکراسی مقایسه کنیم می بینیم که حتی در ایران بعد از انقلاب نیز احزاب کم رنگ هستند و آن طور که باید نهادینه نشده اند لذا هر چند فضای برای فعالیت آنها فراهم است اما در کشوری که مبتنی بر نظر مردم و جمهوریت است احزاب سیاسی باید به اندازه کافی در عرصه های مختلف فعالیت داشته باشد بنابراین ضروری است که احزاب سیاسی در ایران مورد توجه ویژه ای قرار گیرند و لابته فعالیت های آنها با قوانین جمهوری اسلامی ایران ناسازگاری نداشته باشد.

Keywords:

احزاب سیاسی , ناکارآمدی , مشارکت , تحزب