کیفیت تعامل معرفت عقلی و عرفانی در معرفت شناسی صدرا

معرفت عقلی و عرفانی تفاوت هایی در روش رسیدن به معرفت دارند؛ یکی از استدلال عقلی بهره می گیرد و دیگری از شهود و مکاشفه. با این حال، این دو جدا از هم نیستند و با یکدیگر تعامل دارند. از نگاه صدرا مجرد شهود بدون برهان کافی نیست و از طرفی آنچه راوی با برهان بدان دست یافته بود، با چشم شهود مکاشفه کرده است. از سویی، عقل از دریافت کنه حقیقت اشیا ناتوان است و با عرفان می توان به دریافت آن نائل شد. از سوی دیگر، عقل خالص منکر کشف و شهود نیست و برای کشف درست از نادرست می تواند ملاک و معیار باشد. به نظر می رسد معرفت شناسی صدرایی در همه حوزه های آن در هم تنیدگی زیادی با مسئله وحدت عاقل و معقول دارد. ملاصدرا با تلفیق این نظریه با اشتداد وجودشناختی نفس در فرایند حرکت جوهری، مدعی وجود تعامل حداکثری بین معرفت عقلی و شهودی است.

Keywords:

معرفت عقلی , معرفت عرفانی , علم حصولی , علم حضوری , ملاصدرا