رمزگشایی خواننده درون متن، در داستان شیخ صنعان

«خواننده درون متن» رویکردی انتقادی در ادبیات است که پایه آن بر اساس نظریه خواننده محور بنا شده است. ولفگانگ آیزر و آیدن چمبرز با کاربست آن در متن برای برقراری ارتباط دوسویه بین نویسنده و خواننده، به دنبال رمزگشایی از خویشتن دوم مولف در متون باز هستند؛ زیرا مولف زبده شگردهایی را درون متن می آفریند و خواننده با نسبیت باوری در هر بار خوانش، با کشف شگردی به عنوان برگ برنده و ارتباط با مولف، پاداش دریافت می کند. در میان آثار فاخر کلاسیک، حکایت شیخ صنعان جزء آثاری است که سرشار از این شگردهاست. ارتباط مولف از گذر این دیدگاه، به همراه خوانش خلاق خواننده معاصر، چهره جدیدی از ادبیات ایرانی اسلامی به جهان عرضه می کند. این مقاله بنابر مولفه های مستتر از خواننده درون متن و اصول روایت شناسی، به دنبال یافتن نشانه هایی از این رویکرد در حکایت شیخ صنعان است. نگارندگان با بررسی این رویکردها و تطبیق آن با حکایت شیخ صنعان، اثر مورد نظر را دارای قابلیت بالایی برای رمزگشایی خواننده درون متن دانسته اند. قدرت عشق، تنوع واژگان، نوع روایت راوی، گره گشایی، گره افکنی و کنش های استعلایی، ارتباط دوسویه ای را بین مولف و خواننده خاص «برای سیر به ژرف ساخت داستان» ایجاد کرده است.

Keywords:

خواننده درون متن , خواننده محور , روایت , نسبیت , آیدن چمبرز , ولفگانگ آیزر , شیخ صنعان