مقایسه اثربخشی روایت درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی زنان با تجربه جراحی پستان: پیگیری ۴ ماهه

زمینه و هدف: عمل ماستکتومی زنان را دچار نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی می کند؛ که این امر باعث اختلال در عملکرد آن ها می شود. از این رو لازم است روش های مناسب درمانی برای این گروه در نظر گرفته شود. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه اثربخشی روایت درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی زنان با تجربه جراحی پستان بود. روش بررسی: روش این پژوهش نیمه آزمایشی و از توع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. شرکت کنندگان پژوهش شامل زنان ماستکتومی شده شهر تبریز بود که در سال ۱۳۹۷ مشغول گذراندن دوره پرتودرمانی خود بودند که با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب، و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای اندازه گیری، سیاهه نگرانی از تصویر بدن و پرسشنامه افسردگی بک (ویرایش دوم) بودند. آزمودنی های گروه های روایت درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی درمان مختص گروه خود را در ۸ جلسه ۱.۵ ساعته دریافت کردند. تجزیه و تحلیل یافته ها از طریق آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی و با کمک نرم افزار آماری SPSS-۲۴ انجام گرفت. یافته ها: میانگین متغیر نگرانی از بدریختی بدن گروه روایت درمانی در پیش آزمون (۴۰/۵۹)، گروه رفتاردرمانی عقلانی هیجانی (۸۰/۵۸) و گروه کنترل (۹۰/۶۰)؛ و میانگین متغیر افسردگی گروه روایت درمانی در پیش آزمون (۰۰/۲۳)، گروه رفتاردرمانی عقلانی هیجانی (۸۰/۲۲) و گروه کنترل (۷۰/۲۲) بود. نتایج نشان داد که در پس آزمون، نمره نگرانی از بدریختی بدن گروه روایت درمانی (۳۰/۲۲) و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی (۲۰/۴۹) در مقایسه با گروه کنترل (۹۰/۶۳) کاهش یافته (۰۰۱/۰>P)، و نیز نمره افسردگی گروه روایت درمانی (۵۰/۱۶) و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی (۲۰/۱۶) نسبت به گروه کنترل (۲۰/۲۲) کم تر شده است (۰۰۱/۰>P). همچنین نتایج نشان داد که در مرحله پیگیری، اثر روایت درمانی بر متغیر نگرانی از بدریختی بدن (۵۰/۲۳) و افسردگی (۶۰/۱۶)، و اثر رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن (۵۰/۴۹) و افسردگی (۹۰/۱۶) ماندگار است (۰۰۱/۰>P). همچنین نتایج نشان داد که تاثیر روایت درمانی بر نگرانی از بدریختی بدن بیش تر از تاثیر رفتاردرمانی عقلانی هیجانی در مراحل پس آزمون و پیگیری است (۰۰۱/۰>P)؛ اما تاثیر روایت درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر افسردگی در مراحل پس آزمون و پیگیری متفاوت از هم نیست (۰۵/۰>P).

Keywords:

Narrative Therapy , Rational Emotive Behavior Therapy , Body Dysmorphic Concern , Resilience , Depression , Breast Surgery , روایت درمانی , رفتاردرمانی عقلانی هیجانی , نگرانی از بدریختی بدن , افسردگی , جراحی پستان