شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی موثر بر توسعه ی روستاهای در معرض خشک سالی (مطالعه ی موردی: روستاهای حوضه ی آبریز دریاچه ی ارومیه)

سازگاری با خشک سالی بنا به ماهیت پیچیده ­ی این پدیده، وابسته به عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی، زیست­محیطی، زیرساختی و مدیریتی است و فرآیند توسعه ی روستاهای واقع در شرایط خشک سالی نیز وابسته به عوامل متعددی است که ناشی از شرایط خشک سالی است. خشک شدن دریاچه ی ارومیه هم ضرورت و اهمیت سازگاری سکونتگاه­های روستایی را با شرایط فعلی این دریاچه اجتناب­ناپذیر کرده است، لذا پژوهش حاضر با هدف اصلی شناسایی مولفه­های کلیدی توسعه ی روستایی در سطح روستاهای حوضه ی آبریز دریاچه ی ارومیه صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی-اکتشافی و مبتنی بر اصول آینده­ پژوهشی است. نتایج یافته­ های پژوهش نشان داد که از مجموع ۶۷ متغیر موثر بر مدیریت روستایی مبتنی بر خشک سالی دریاچه ی ارومیه، ۹ عامل به عنوان پیشران کلیدی محسوب می­ شوند که عبارت­ اند از؛ کشت محصولات مقاوم به خشک سالی، آموزش و مهارت افزایی روستاییان، کنترل فرسایش خاک، توجه به تنوع معیشتی روستاییان، اجرای طرح­ های آبخیزداری، استفاده از سیستم آبیاری بارانی و قطره­ ایی، جلب مشارکت روستاییان در اجرای طرح ­های احیای دریاچه ی ارومیه، بیمه­ ی محصولات کشاورزی و دامی در برابر حوادث و مقابله با ریزگردها. در نهایت با توجه یافته­ های پژوهش پیشنهاد می­ شود با اتخاذ رویکرد جامع اجتماعی، فنی و کشاورزی اقدام به تسهیل سازگاری روستاییان و سکونتگاه­ های آن ها با شرایط خشکی دریاچه ی ارومیه نمود.

Keywords:

drought , adaptability , rural development , Key factors , Lake Urmia , خشک سالی , سازگاری , توسعه ی روستایی , پیشران کلیدی , دریاچه ی ارومیه.