بررسی عنصر شخصیت در حکایات مشترک هفت اورنگ جامی و مصیبت نامه عطار

جامی شاعر عارف قرن نهم، برای بیان موضوعات اخلاقی، تعلیمی و عرفانی در هفت اورنگ، به طریقی موثر و هنرمندانه از دویست حکایت و تمثیل استفاده کرده است. از میان این حکایات یازده حکایت در مصیبت­ نامه عطار وجود دارد. یکی از راه­های سنجش قدرت خلاقیت و سبک شاعران، بررسی و مقایسه تمثیل های داستانی آن ها با یکدیگر است. دراین پژوهش به بررسی و مقایسه یازده حکایت مشترک هفت اورنگ و مصیبت­نامه با تکیه برعنصر شخصیت پرداخته ­ایم. عطار گاه با پندواندرز و گاه با بیان ظرافت های اخلاقی، از زبان دیوانگان(عقلای مجانین) جهت عبرت شاهان و ظالمان حاکم بر مردم به انتقاد می پردازد و برتری و خلاقیت خود را با استفاده از عنصر شخصیت و شخصیت پردازی در ساختار حکایات، در جهت تبیین مقاصد و اندیشه های خود به کارگرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از تفوق، قدرت و خلاقیت عطار است زیرا وی از عنصر شخصیت به عنوان ابزاری اساسی برای پیشبرد اهداف و اندیشه های خود بیشترین بهره را برده است.

Keywords:

جامی , عطار , هفت اورنگ , مصیبت نامه , حکایت , تمثیل , شخصیت