تاثیر بی ثباتی نرخ ارز بر صادرات خرمای کشورهای عمده صادرکننده با استفاده از مدل دوربین فضایی

یکی از عوامل اصلی محدود کننده تجارت محصولات کشاورزی نوسانات نرخ ارز می باشد که امکان برنامه­ریزی برای تولید و صادرات را محدود می سازد. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر بی­ثباتی نرخ ارز بر حجم صادراتی خرما کشورهای عمده صادرکننده با استفاده از مدل دوربین فضایی در دوره زمانی۲۰۱۶- ۱۹۸۶ است. بدین منظور در ابتدا نوسانات نرخ ارز با استفاده از مدل EGARCH برآورد شده و سپس تاثیر بی ثباتی نرخ ارز به همراه سایر متغیرهای مدل مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج برآورد مدل دوربین فضایی نشان داد که در بین کشورهای صادر کننده خرما رابطه خودرگرسیونی فضایی مثبت و معناداری وجود دارد که نشان­دهنده این موضوع است که بخشی از افزایش صادرات هر یک از کشورهای مورد بررسی به واسطه اثر فاصله یا مجاورت بوده است یعنی این که با افزایش صادرات خرما در یک کشور، صادرات خرما در کشور مجاور نیز افزایش می­یابد و همچنین بی­ثباتی نرخ ارز و درآمد جهانی تاثیر مثبت و معناداری بر صادرات خرما کشورهای عمده صادر کننده دارد در حالی که قیمت نسبی تاثیر منفی و معنادار بر حجم صادراتی خرما دارد .در این راستا، پیشنهاد می­شود که در تخمین مدل­های اقتصادسنجی، ارتباط فضایی بین مشاهدات در نظر گرفته شود زیرا در صورت عدم لحاظ کردن آن در مدل، نتایج تورش­داری حاصل شده که قابل اعتماد نیستند و همچنین پیشنهاد می­شود که دولتها با اتخاذ سیاست های مناسب و اقدامات موثر، بی ثباتی نرخ ارز حقیقی را کاهش دهند تا بتوانند با توسعه صادرات بخش کشاورزی به رشد و توسعه اقتصادی مطلوب دست یابند.

Keywords:

مدل دوربین فضایی , بی ثباتی نرخ ارز , صادرات خرما , کشورهای عمده صادرکننده