پوربها و نقد نظام اقتصادی ایلخانان (۶۵۴ تا ۶۹۴ق/۱۲۵۶ تا ۱۲۹۶م)

عصر نامسلمانی ایلخانان، در دوره ای که خاندان جوینی در راس ساختار اجرایی حکومت بودند، نوعی پویایی در حیات فرهنگی و احیانا اقتصادی و اجتماعی داشت که در پناه مدارای موجود، تحمل نگرش انتقادی را پذیرا بود. پویایی و نگرش انتقادی مذکور، با دوره برتری خاندان جوینی و وابستگان بدان ها هم زمان بود. این نگرش انتقادی، به عنوان نمود واگرایی جامعه ایرانی، در برابر مغول های بیگانه و نامسلمان، در قالب شعر و ادب بازتاب صریح تری داشته است. در این میان، تاج الدین بن بهاالدین، معروف به «پوربهای جامی»، با همه اطلاعات اندکی که درباره وی وجود دارد، جایگاه ممتازتری را از آن خود کرده است. پوربها با بهره گیری از فضای متساهل عهد برتری خاندان جوینی، بی رسمی های مالیاتی موجود را به باد انتقاد گرفته و افق دیگری را در راستای فهم وضعیت اقتصادی و اجتماعی عهد نامسلمانی ایلخانان گشوده است. بازتاب موقعیت مذکور، در شعر پوربها و وجه انتقادی اشعار او، مسئله ای است که نوشتار حاضر قصد بررسی آن را دارد .

Keywords:

پوربهای جامی , خاندان جوینی , ایلخانان , رویکرد انتقادی