مکتب اعتزال خوارزم در روزگار خوارزمشاهیان(۶۲۸-۴۹۰ ه .ق)

Publish Year: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 198

This Paper With 34 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRU-3-2_002

تاریخ نمایه سازی: 11 آذر 1400

Abstract:

مکتب کلامی اعتزال یکی از شکوفاترین و پررونق ترین دوره های تاریخی خود را در سرزمین خوارزم و در روزگار خوارزمشاهیان سپری نموده است. این منطقه، نظر به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی و تعاملات تجاری با اقوام و ممالک شرقی خاصه با اروپای شمالی- که صحنه نفوذ میراث فکری یونان بود- ملت ها، ادیان و مذاهب گوناگون را در خود جای داده بود. این عوامل با توجه به زمینه های فکری و فرهنگی، امنیت اجتماعی و ثبات سیاسی خوارزم در نفوذ اعتزال در آن و جذب و گرایش خوارزمیان به آن و نیز بالندگی و شکوفایی فرهنگ و معارف عقلی در آن سرزمین در روزگار خوارزمشاهیان بسیار تاثیر داشته است. مساله قابل طرح در این پژوهش آن است که برخلاف برداشتی عمومی از سوی مورخان و محققان، مکتب کلامی اعتزال با توجه به موقعیت ها و زمینه های یاد شده پس از تجزیه سیاسی دستگاه خلافت عباسی و غلبه اشعری گری در مراکز علمی و فرهنگی ایران اسلامی و نفوذ آن بر ساختار قدرت در عصر سلاجقه، از بین نرفت، بلکه با کوشش های فراوانی توانست در اواخر قرن پنجم ه.ق/ یازدهم م، در ولایت خوارزم عصر خوارزمشاهیان نفوذ کند و تا قرون هفتم و هشتم ه.ق/ سیزدهم و چهاردهم م، در این سرزمین تداوم یابد.  

Authors

ابراهیم باوفای دلیوند

استادیار تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ابن ابی اصیبعه، ابی العباس احمد (بی تا) عیون الانباء ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید (۱۹۶۵) شرح نهج البلاغه ، به ...
  • ابن ابی الوفاء، ابومحمد (۱۳۳۶ق) الجواهر المضیئه فی طبقات الحنفیه، ...
  • ابن اثیر، عزالدین (۱۹۹۸) الکامل فی التاریخ، به کوشش یوسف ...
  • (۲۰۰۰) اللباب فی تهذیب الانساب، تحقیق عبداللطیف حسن عبدالرحمن، بیروت: ...
  • ابن اسفندیار، محمد (۱۳۶۶) تاریخ طبرستان، به کوشش عباس اقبال، ...
  • ابن الانباری، ابی البرکات (۱۹۵۹) نزهه الالباء فی طبقات الادباء، ...
  • ابن بطوطه، محمد (۱۹۹۱) تحفه النظار فی غرائب الامصار و ...
  • ابن تغری بردی، ابی المحاسن (۱۹۸۶) المنهل الصافی و المستوفی ...
  • (۱۹۸۷) الدلیل الشافی علی المنهل الصافی، به کوشش الحافظ عبدالعلیم ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمان (۱۳۵۷- ۱۳۵۹ ق) المنتظم، هند: حیدرآباد دکن. ...
  • (۱۹۸۵) تلبیس ابلیس، تحقیق السید الجمیلی، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • ابن حجر عسقلانی، احمد (۱۹۱۷/ ۱۹۷۲) انباء الغمر با بناء ...
  • ابن حنبل، ابوعبدالله احمد (۱۳۹۳) الردعلی الزنادقه و الجهمیه، تحقیق ...
  • ابن خطیب، احمد (۱۹۷۱) الوفیات ، به کوشش عادل نویهض ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمان (بی تا) المقدمه، بیروت- لبنان: موسسه الاعلی ...
  • ابن خلکان، شمس الدین (۱۹۹۷) وفیات الاعیان فی انباء ابناء ...
  • ابن دمیاطی (۱۹۷۱) المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، به کوشش ...
  • ابن رجب، احمد (بی تا) الذیل علی طبقات الحنابله ، ...
  • ابن شاکر، محمد (۱۹۷۲) فوات الوفیات، به کوشش احسان عباس، ...
  • ابن شهبه، تقی الدین (۱۹۸۷) طبقات الشافعیه، به کوشش حافظ ...
  • ابن طقطقی، محمد (بی تا) الفخری، بیروت: دارصادر ...
  • ابن عساکر، ابوالقاسم علی (۱۹۸۷) تهذیب تاریخ دمشق، تحقیق شیخ ...
  • ابن عبدالحق، عبدالمومن (۱۸۵۲- ۱۸۶۴) مراصدالاطلاع علی اسماء الامکنه و ...
  • ابن عبری، غریغور یوس (۱۹۵۸) مختصر تاریخ الدول، به کوشش ...
  • ابن عربشاه، احمد. (۱۹۸۶). عجائب المقدور فی اخبار تیمور، به ...
  • ابن عماد، عبدالحی (۲۰۰۱) شذرات الذهب فی اخبار الذهب، بیروت ...
  • ابن فندق، علی (۱۹۹۴) تتمه صوانالحکمه ، به کوشش رفیق ...
  • ابن فوطی، عبدالرزاق (۱۴۱۶) مجمع الآداب فی معجم الالقاب، به ...
  • ابن قطلوبغا، قاسم (۱۹۹۲) تاج التراجم فی طبقات الحنفیه، بیروت ...
  • ابن کثیر، اسماعیل (۱۹۹۱) البدایه و النهایه، به کوشش محمد ...
  • (۱۹۹۳) طبقات الفقهاء الشافعیین، تحقیق احمد عمرهاشم و محمدهاشم غرب، ...
  • ابن مرتضی، یحیی (۲۰۰۱) البحر الزخار الجامع لمذاهب علما الامصار، ...
  • (۱۹۹۸) طبقات المعتزله، به کوشش سوسنه دیفلد – فلزر، بیروت ...
  • ابن منیر، احمد (۱۴۸۴) الانتصار حاشیه علی الکشاف، قم: مکتب ...
  • اسنوی، عبدالرحیم (۱۹۸۷) طبقات الشافعیه، به کوشش کمال یوسف الحوت، ...
  • اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (۱۳۹۶) الابانه عن اصول الدیانه، ...
  • اصفهانی، عماد الدین (۱۳۷۸) خریده القصر و جریده العصر، تحقیق ...
  • افلاکی، احمد (۱۳۶۲) مناقب العارفین، به کوشش تحسین یازیجی، تهران: ...
  • الگود ، سیریل (۱۳۷۱) تاریخ پزشکی ایران، ترجمه باقر فرقانی، ...
  • امین رازی، احمد (بی تا) هفت اقلیم، به کوشش جواد ...
  • بهاء ولد، محمد (۱۳۳۳) معارف، به کوشش فروزان فر، تهران: ...
  • براون، ادوارد (۱۳۷۱) تاریخ طب اسلامی، ترجمه مسعود رجب نیا، ...
  • بدوی، عبدالرحمن (۱۹۷۱) مذاهب الاسلامیین، بیروت: دارالعلم للملایین ...
  • بدوی، عبدالمجید (۱۹۸۸) التاریخ السیاسی و الفکری للمذهب السنی فی ...
  • بغدادی، عبدالقاهر(۱۹۸۷) الفرق بین الفرق، بیروت – لبنان: دارالجیل. ...
  • (۱۹۹۲) الملل و النحل، به کوشش البیرنصری نادر، بیروت – ...
  • بلبع، عبدالحکیم (۱۹۶۹) ادب المعتزله الی نهایه القرن الرابع الهجری، ...
  • بناکتی، داود (۱۳۴۸) روضه اولی الالباب فیمعرفهالتواریخ و الانساب، به ...
  • بن عباس معتوق، رشاد (۱۴۱۸ ق/ ۱۹۷۷) الحیاهالعلمیه فی العراق ...
  • بیرونی، ابوریحان (۱۳۸۰) الاثار الباقیه عن القرون الخالیه، به کوشش ...
  • پطروشفسکی، ا . (۱۳۶۳). اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، ...
  • تاج بخش، حسن. (۱۳۷۵). تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران، تهران: ...
  • ثعالبی، ابومنصور (۱۳۷۷ق) یتیمه الدهر، به کوشش محمد محی الدین ...
  • جامی، عبدالرحمن (۱۳۳۷) نفحات الانس من حضرت القدس، به کوشش ...
  • جدعان، فهمی (۱۹۸۹)المحنه، بحث فی جدلیه الدینی و السیاسی فی ...
  • جرجانی، اسماعیل (۲۵۳۵) ذخیره خوارزمشاهی، چاپ عکسی از روی نسخه ...
  • جرفاذقانی، ابوالشرف ناصح (۲۵۳۷) ترجمه تاریخ یمینی، به کوشش جعفر ...
  • جوزجانی، منهاج الدین سراج (۱۳۶۳) طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی ...
  • جوینی ، عطاء الملک (۱۳۶۷) تاریخ جهانگشا، به کوشش محمدبن ...
  • حاجی خلیفه، مصطفی (۱۹۴۱) کشف الظنون عن اسامی الکتب و ...
  • حافظ ابرو، عبدالله (۱۳۸۰) زبده التواریخ، تصحیح سید کمال حاج ...
  • حجازی السقا، احمد (۲۰۰۳) المعتزله، قاهره: درالبروج ...
  • الحرضی الیمانی، یحیی (۱۹۸۵) غربال الزمان فی وفیات الاعیان، به ...
  • حسنی رازی، سید مرتضی (۱۳۶۴) تبصره العوام فی معرفه مقالات ...
  • خطیب بغدادی، ابی بکر احمد (۱۹۳۱) تاریخ بغداد یامدینه السلام، ...
  • خوارزمی، حسین (۱۳۶۰) ینبوع الاسرار، به کوشش مهدی درخشان، تهران: ...
  • (۱۳۶۰) جواهر الاسرار، به کوشش محمد جواد شریعت، تهران: مشعل ...
  • خوارزمی، ابومحمد قاسم (۱۳۸۲) بدایع الملح، به کوشش مصطفی اولیایی ...
  • خوارزمی، ابویوسف یعقوب (۱۹۳۷) مفتاح العلوم، به کوشش سعدعلی، قاهره: ...
  • خواندمیر، غیاث الدین (۱۳۷۲) ماثر الملوک، به کوشش میرهاشم محدث ...
  • داودی، محمدبن علی (۱۹۷۲) طبقات المفسرین، به کوشش علی محمد ...
  • دمشقی صالحی، ابی عبدالله محمد (۱۹۹۶) طبقات علما الحدیث، به ...
  • ذهبی، ابوعبدالله محمد (۱۹۹۸) تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و ...
  • (بی تا) تذکره الحفاظ، بیروت- لبنان: داراحیاء التراث العربی. ...
  • (۱۹۸۶) سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب الارنووط و دیگران، ...
  • (۱۹۷۴) دول الاسلام، به کوشش فهیم محمد شلتوت و محمد ...
  • (بی تا) العبر فی خبر من غبر، به کوشش ابوهاجر ...
  • (۱۹۹۲) الاعلام لوفیات الاعلام ، به کوشش ریاض عبدالحمید مراد ...
  • (۱۹۹۱). الاشاره الی وفیات الاعیان المنتقی من تاریخ الاسلام، به ...
  • (۱۹۶۲) المشتبه فی الرجال اسمائهم و انسابهم، به کوشش علی ...
  • (۱۹۸۵) المختصر المحتاج من تاریخ الحافظ من سعید الدبیثی، بیروت ...
  • رازی، محمدبن قیس (۱۳۷۳) المعجم فی معاییراشعار العجم، به کوشش ...
  • رودگر، قنبرعلی (۱۳۷۶) از بین النهرین تا ماوراء النهر، تهران: ...
  • زمخشری، ابوالقاسم محمود (۱۴۸۴) الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، قم: ...
  • (۱۹۷۶) ربیع الابرار، به کوشش سلیم النعیمی، بغداد: مطبعه الاعظمیه ...
  • زهدی، حسن جارالله (۱۹۴۷) المعتزله، قاهره ...
  • سالم، عبدالرحمن (۱۹۸۹) التاریخ السیاسی للمعتزله، حتی نهایه القرن الثالث ...
  • سبکی، تاج الدین عمر (۱۹۶۴) طبقاتالشافعیه الکبری، به کوشش محمود ...
  • سخاوی، شمس الدین محمد (بی تا) الذیل علی رفع الاصرار ...
  • (بی تا) الضوء اللامع لاهل القرن التاسع، بیروت – لبنان: ...
  • سمرقندی، دولتشاه (۱۳۲۸) تذکره الشعراء ، به کوشش ادوارد براون، ...
  • سمعانی، ابی سعید عبدالکریم (۱۹۷۵) التحبیر فی المعجم الکبیر، به ...
  • (۱۹۸۸) الانساب، به کوشش عبدالله عمر البارودی، بیروت – لبنان: ...
  • زینه، حسنی (۱۹۸۷) العقل عندالمعتزله، تصور العقل عندالقاضی عبدالجبار، بیروت: ...
  • سیوطی، جلال الدین (۱۹۶۴) بغیهالوعاهفی طبقات اللغات و النحاه، به ...
  • شامی، نظام الدین، (۱۳۶۳) ظفرنامه، به کوشش پناهی سمنانی، تهران: ...
  • شبانکاره ای، محمدبن علی (۱۳۶۳) مجمع الانساب، به کوشش میرهاشم ...
  • شهرزوری، شمس الدین محمد (۱۹۷۶) نزهه الارواح وروضهالافراح فی تاریخ ...
  • شهرستانی، ابی الفتح محمد (۱۹۹۸) الملل و النحل، به کوشش ...
  • (بی تا) نهایه الاقدام فی علم الکلام، به کوشش الفرد ...
  • شیرازی، ابی اسحاق (بی تا) طبقات الفقهاء، به کوشش فضله ...
  • صفدی، خلیل بن ایبک (۱۹۸۱) الوافی بالوفیات، به کوشش دیدرینغ ...
  • صیرفی، علی بن داود (۱۹۷۰) نزهه النفوس و الابدان فی ...
  • عبدالسید مطرزی خوارزمی، ابی الفتح ناصر (۱۲۷۲) شرح لطیف، ناشر ...
  • علامه حلی، جمال الدین (۱۳۳۸) انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، ...
  • (۱۳۷۶) باب حادی عشر، شرح فاضل مقدام، تهران: امیرکبیر، چاپ ...
  • (۱۳۷۶) کشف المرادفی شرح تجرید الاعتقاد، ترجمه و شرح ابوالحسن ...
  • العلی، خالد (۱۹۶۵) جهم بن صفوان و مکانته فی الفکر ...
  • طوسی، نصیرالدین (۱۳۳۵) سیرو سلوک در مجموعه رسائل، به کوشش ...
  • عبادی (۱۹۸۹) ذیل طبقات الفقهاء الشافعیین، تحقیق احمد عمرهاشم و ...
  • غزی، تقی الدین (۱۹۸۳) الطبقات السنیه فی تراجم الحنفیه، به ...
  • غسانی، الملک (۱۹۷۵) العسجد المسبوک و الجواهر المحلوک فی طبقات ...
  • فاضل یزدی، محمود (۱۳۶۲) معتزله، تهران: مرکز نشر دانشگاهی ...
  • فخررازی، محمد (۱۳۸۲) جامع العلوم، به کوشش سیدعلی آل داود، ...
  • (۱۳۴۰) البراهین فی علم الکلام، به کوشش سید محمد باقر ...
  • (۱۹۸۶) مناقب الامام الشافعی، به کوشش احمد حجازی سقا، مصر: ...
  • (۱۳۰۷ ق) مفاتیح الغیب، به کوشش ابراهیم افندیک، شرکت صحافیه ...
  • قزوینی، زکریابن محمد (۱۹۶۰) آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت ...
  • قفطی، ابوالحسن علی (۱۹۰۳) تاریخ الحکما، طبع لایپزیک. ...
  • (۱۹۷۰) المحمدون من شعراء و اشعارهم، به کوشش حسن معمری، ...
  • (۱۹۵۷) انباه الرواهعلی ابنا النحاه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، ...
  • کردعلی، محمد (۱۳۳۱) رسائل البلغاء ، مصر ...
  • کرمر، جوئل (۱۳۷۵) احیای فرهنگی در عهد آل بویه، ترجمه ...
  • لکنوی، محمد (۱۳۹۳) الفوائد البهیه فی تراجم الحنفیه، کراچی ...
  • مادلونگ، ویلفرد (۱۳۷۵) مکتب ها و فرقه های اسلامی درسده ...
  • متز، آدام (۱۳۶۴) تمدن اسلامی در قرن چهارم، ترجمه علیرضا ...
  • محمد خوافی (۱۳۸۶) مجمل فصیحی، به کوشش محسن ناجی نصرآبادی، ...
  • (۱۳۲۹) مجمل فصیحی، به کوشش محمود فرخ، مشهد: چاپ طوس ...
  • محمود نجرانی، مختار (۱۹۹۹) الکامل فی الاستقصاء، به کوشش السید ...
  • مستوفی، حمدالله (۱۳۶۶) تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: ...
  • مراد، سعید (۱۹۹۲) مدرسه البصره الاعتزالیه، القاهره: مکتبه الانجلو ...
  • مقریزی، تقی الدین احمد (۱۹۷۰) السلوکلمعرفه دول الملوک، به کوشش ...
  • مکدرموت، مارتین (۱۳۶۳) اندیشه های کلامی شیخ مفید، ترجمه احمد ...
  • ملطی، محمدبن احمد (۱۹۶۸) التنبیه و الردعلی اهل الاهواء و ...
  • منذری، زکی الدین محمد (۱۹۶۹) التکمله لوفیات النقله، به کوشش ...
  • موحد، محمدعلی (۱۳۷۸) ابن بطوطه، تهران: نشر طرح نو، چاپ ...
  • الموید بالله، ابراهیم (۲۰۰۱) طبقات الزیدیه الکبری، به کوشش عبدالسلام ...
  • میرجعفری، حسین (۱۳۸۵) تاریخ تیموریان و ترکمانان، تهران: سمت، چاپ ...
  • نصری نادر، البیر (۱۹۸۹) مدخل الی الوفق الاسلامیه و السیاسیه ...
  • (۱۹۵۰) فلسفه معتزله، اسکندریه: دارنشر الثقافیه ...
  • نسوی، شهاب الدین محمد (۱۳۶۵) سیره السلطان جلال الدین منکبرنی، ...
  • نلینو، کارلوالفونسو (۱۹۶۵) التراث الیونانی فی الحضاره الاسلامیه ، ترجمه ...
  • نوائی، میرعلی شیر (۱۳۲۳) مجالس النفائس، ترجمه از ترکی جغتایی ...
  • وات، ویلیام مونتگمری (۱۳۷۰) فلسفه و کلام اسلامی، ترجمه ابوالفضل ...
  • وطواط، رشیدالدین (۱۳۳۸) عرائس الخواطر و ابکار الافکار، به کوشش ...
  • (۱۳۱۵ ق) مجموعه الرسائل ، به کوشش محمد افندی فهمی ...
  • همدانی، رشیدالدین فضل الله. (۱۳۷۳). جامع التواریخ، به کوشش محمد ...
  • یاقوت حموی، شهاب الدین. (۱۹۳۶). معجم الادباء، به کوشش فرید ...
  • (۱۹۸۶) معجم البلدان، بیروت – لبنان: دارصادر (براساس نسخه لیپزیک ...
  • (۱۳۷۹) «مذهب در دوره تیموریان»، به اهتمام پی ترجکسن، تاریخ ...
  • باسانی، ا (۱۳۷۱) «دین در دوره سلجوقی»، به اهتمام جی. ...
  • باسورث، ک. ا (۱۳۷۱) «تاریخ سیاسی و دودمانی ایران» ، ...
  • باله، امین الدین (۱۳۸۱) «امالی»، به اهتمام سید جواد طباطبایی، ...
  • بغدادی، مجدالدین (۱۳۴۹) «نامه به شیخ نجم الدین کبری» ، ...
  • (۱۳۴۹) «رساله در سفر» ، تصحیح کرامت رعنا حسینی، فلسفه ...
  • منابع لاتینKabir, M (۱۹۶۴) The Buwayhid Dynasty of Baghdad, calcutta ...
  • Rosenthal, EJ (۱۹۵۸) Political Thought in Medieval Islam, Cambridge:university press ...
  • Seale, M. S. (۱۹۶۴). Muslim theology, London: Luzac ...
  • Togan, z.v (۱۹۵۷) Kharazmian glossary the mugaddimat Al adab, Istanbul: ...
  • ۱۶۵.Bosworth, C.E (۱۹۷۸) " KATH" ED By E.VAN DONZEL, B.LEWIS, ...
  • ۱۶۶ . (۱۹۷۸) "KHW-ARAZM" , ED BY E.VAN DONZEL, B.LEWIS, ...
  • ۱۶۷ . (۱۹۷۸) "KHW-ARAZM-SHAHS" ED BY E.VAN DONZEL, B.LEWIS, Encyclopedia ...
  • (۲۰۰۰) "ŰRGENC" , ED. BY, BEARMAN, TH. BIANQUIS , Encyclopedia ...
  • Madelung, w (۱۹۹۳) "ALmufid" , ED. C.E. BOSWORTH, W.P. HEINRICHS ...
  • (۱۹۹۱) "Maturidiyya" , ED. BY C.E. BOSWORTH, E. VAN DONZEL, ...
  • GMARET, D (۱۹۹۳) "MUCTAZILA" , ED.BY C.E. BOSWORTH, W.P. HEINRICHS, ...
  • Makdasi, G (۱۹۷۸) "The sunni revival", ED . BY V.L.MENAGE, ...
  • Monnot, G (۱۹۹۷) "Al- shahrastani", ED BY C.E. BOSWORTH, E.VANDOZEL, ...
  • Supler. B (۱۹۶۰) "Amudarya", ED. H.A.R. GIBB ,Encyclopedia of Islam, ...
  • SCHACHT, J (۱۹۶۵) "AL-DJURDJANI" , ED. B.LEWIS , CH. PELLAT. ...
  • Watt , w.m (۱۹۶۵) "Djahmiyyah" , ED. B. LEWIS, CH.PELLAT, ...
  • VERTEEGH, C (۲۰۰۲) "AL-ZAMAKSHARI", ED. BY P.J. BEARMAN, TH., BIANQUIS, ...
  • نمایش کامل مراجع