بررسی سیاست دینی هخامنشیان بر اساس کتیبه ها

کتیبه ها از جمله مهمترین اسناد تاریخی هستند که در بررسیهای تاریخی بخصوص تاریخ باستان از اهمیت ویژه ای برخوردارند. زیرا با مطالعه آنها نه تنها می توان بلاواسطه و مستقیم به بسیاری از نکات برجسته و زوایای تاریک تاریخ پی برد، بلکه می توان بسیاری از شبهات و غرض ورزی های موجود در تاریخ را اصلاح و یا برطرف نمود. در پژوهش های تاریخی با استفاده از کتیبه ها می توان به موضوعات مختلف تاریخ از قبیل: سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و... پرداخت و نیز علل تغییر و تحول تدریجی آنها را در ادوار مختلف تاریخی مورد بررسی قرار داد. در این میان از جمله مهمترین موضوعاتی که در کتیبه های هخامنشی می تواند مورد بررسی واقع شود از یک سوی مفاهیم دینی از قبیل؛ یکتاپرستی و تساهل دینی نسبت به عقاید ملل تابعه امپراطوری هخامنشی و از دیگر سوی نیز ارزشهای اخلاقی از قبیل؛ راستگوئی، پرهیز از دروغ، حق شناسی و آزادمنشی هستند که علاوه بر آنکه بیانگر سیاست دینی مسالمت آمیز پادشاهان هخامنشی هستند، مشروعیت مقام پادشاهی شاهنشاهان هخامنشی را نیز بدنبال داشته اند. بی شک بیشترین حجم کتیبه های دوره هخامنشی مربوط به عصر داریوش اول ( ۴۸۶ –۵۲۱ ق م ) بوده که از آن میان کتیبه بیستون از جایگاه خاصی در پژوهش های تاریخی برخوردار است. با بررسی این کتیبه علاوه بر آنکه می توان به نکات برجسته تاریخی این دوره دست یافت، تا حد زیادی نیز می توان به سیاست دینی هخامنشیان پی برد. در این مقاله سعی شده است که با بررسی کتیبه های هخامنشی به چگونگی بروز سیاست های دینی و نیز کسب مشروعیت دینی پادشاهان هخامنشیان پرداخته شود.

Keywords:

کتیبه , یکتاپرستی , مشروعیت , اهور مزدا , ا رت , داریوش , خشایارشا