بازجهش ایزوستازی پوسته در محدوده دریاچه ارومیه ناشی از خشک شدن آن

دریاچه ارومیه در شمال­غربی ایران بین مختصات جغرافیایی ۳۷ درجه و ۳ دقیقه تا ۳۸ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی و ۴۴ درجه و ۵۹ دقیقه تا ۴۵ درجه و ۵۶ دقیقه طول شرقی قرار دارد. این دریاچه در حوضه پیش کمانی، کمان ماگمایی ارومیه­دختر قرار گرفته است. دریاچه ارومیه، بزرگ­ترین و شورترین دریاچه دائمی ایران با مساحتی حدود ۶۰۰۰ کیلومترمربع، طول بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ کیلومتر، عرض بین ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر، بیشترین ژرفای ۱۳ متر و متوسط ژرفای ۶ متر می باشد. بر این مبنا حجم متوسط آن بین ۱۲ الی ۳۳ میلیارد مترمکعب به ترتیب در زمان­های کم­ آبی و پر­آبی برآورد می­شود. در سال­ های گذشته بحران زیست­ محیطی و خشک شدن حدود ۸۵ درصدی آب دریاچه ارومیه، یکی از بزرگ­ ترین مخاطرات زمین ­شناختی کشور در منطقه آذربایجان محسوب می­گردد. خشک شدن دریاچه ارومیه با باربرداری گسترده در سطح پوسته همراه بوده است. در این پژوهش میزان بالا­آمدگی پوسته زمین (بازجهش ایزوستازی) در ­نتیجه باربرداری ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه با در نظر گرفتن ایزوستازی به صورت ناحیه­ای (ایزوستازی خمشی) برآورد شده است. با باربرداری ایجاد شده از سطح دریاچه ارومیه (در حدود ۲۰ میلیارد تن)، بر اثر بازجهش ایزوستازی جهت تعادل، امکان ۸۵ میلی­متر فراخاست وجود دارد. این فراخاست در طی ۲۲ سال برای رسیدن به تعادل ایزوستازی می­تواند روی داده باشد. این بازجهش ایزوستازی به­طور موثری می­تواند موجب تحریک و فعال شدن گسل­های لرزه­زای منطقه که تاریخچه لرزه­زایی گسترده­ای دارند، گردد.

Keywords:

باربرداری , بالا آمدگی , بازجهش ایزوستازی , دریاچه ارومیه , زمین لرزه