کاربرد تئوری رفتار برنامه ریزی شده در پیشگویی وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف کننده قلیان شهر بوشهر سال ۹۳-۱۳۹۲

چکیده مقدمه: امروزه اپیدمی جهانی تنباکو منجر به مرگ میلیون ها نفر در سال می شود. مطالعه حاضر جهت شناسایی عوامل پیشگویی کننده وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف کننده قلیان در شهر بوشهر طراحی شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه­ای توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی (cross-sectional) می باشد که در آن تعداد ۴۳۰ زن مصرف کننده قلیان ساکن شهر بوشهر مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور طراحی پرسشنامه محقق ساخته با تعداد ۲۰ نفر از زنان قلیانی مصاحبه ساختارمند انجام و سپس پرسشنامه طراحی گردید. جمع آوری داده ها به روش نمونه گیری در دسترس و گلوله برفی بود. پس از جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون های آماری مناسب انجام شد. یافته ها: در این مطالعه میانگین سنی نمونه ها ۵۷/۱۳± ۷۳/۳۶ سال بود. میانگین و انحراف معیار نمره کلی رفتار وابستگی به نیکوتین ۶۳/۱۲± ۷۱/۴۰ بود. بالاترین نمره، مربوط به رفتار وابستگی به نیکوتین و کمترین نمره در سازه کنترل رفتاری درک شده بدست آمد. کلیه سازه ها بجز نگرش ابزاری و هنجار ذهنی، تبیین کننده رفتار وابستگی به قلیان بوده و از این بین خودکارآمدی بیشترین و نگرش احساسی کمترین تبیین کنندگی را داشتند (ضریب تبیین ۳۰%). نتیجه گیری: با توجه به وضعیت نامطلوب رفتار وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف کننده قلیان، برنامه های مداخلاتی جهت ارتقاء خودکارآمدی افراد در کاهش این رفتار، کاهش احساسات مطلوب نسبت به قلیان و رفع هنجار توصیفی توصیه می گردد.

Keywords:

Bushehr , Nicotine dependence , Theory of planned behavior , Water pipe , تئوری رفتار برنامه ریزی شده , وابستگی به نیکوتین , قلیان , بوشهر