ارزیابی خطر سلامتی فلزات سنگین (کادمیوم، نیکل، سرب و روی) در سبزی جعفری برداشت شده از برخی مزارع شهر همدان

مقدمه: سبزیجات از اجزای مهم رژیم غذایی هستند و قرار گرفتن در معرض رژیم غذایی آلوده به فلزات سنگین از طریق مصرف سبزیجات، یک خطر برای سلامت انسان محسوب می شود. این تحقیق با هدف تعیین غلظت فلزات کادمیوم، نیکل، سرب و روی در خاک و جعفری و ارزیابی خطر سلامتی این فلزات در سبزی جعفری برداشت شده از برخی مزارع شهر همدان صورت گرفته است. روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه کاربردی بوده، برای این منظور از جعفری و خاک ۳ مزرعه در شهر همدان با ۳ تکرار برای هریک از مزارع نمونه برداری به عمل آمد. در کل، در این بررسی تعداد ۹ نمونه جعفری و ۹ نمونه خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه ها در آزمایشگاه با استفاده از روش هضم اسیدی، هضم شدند. سپس غلظت عناصر توسط دستگاه نشر اتمی قرائت گردید و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSSورژن ۱۹ با سطح معناداری ۰۵/۰ استفاده شد. یافته ها: میانگین غلظت کادمیوم، نیکل، سرب و روی در سبزی جعفری به ترتیب برابر۱۴/۱، ۵۶/۲، ۶۵/۱۶، ۲۳/۲۵ میلی گرم بر کیلوگرم و میانگین غلظت این فلزات به ترتیب در خاک برابر ۲۳/۰، ۵۱/۲۳، ۸۵/۲۰، ۵/۵۷ میلی گرم بر کیلوگرم است. یافته های این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت فلزات کادمیوم و سرب در گیاه جعفری بالاتر از حد استاندارد (WHO/FAO)است. این در حالی است که میانگین غلظت فلزات نیکل و روی در گیاه جعفری کمتر از حد استاندارد (WHO/FAO) تشخیص داده شد. همچنین میانگین غلظت هر چهار فلز مورد بررسی در خاک مزارع کمتر از حد استاندارد (WHO/FAO) بوده است. از طرفی مقدار شاخص خطر و سلامت(HRI)برای فلز سرب در جعفری بیش از ۱ بوده و برای فلزات کادمیوم، نیکل و روی کمتر از ۱ می باشد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه، جعفری کشت شده در این منطقه به فلزات سنگین کادمیوم و سرب آلوده بوده است و نتایج، حاکی از انتقال بسیار ساده این فلزات از خاک به جعفری است که برای مصرف روزانه انسان سالم نبوده و شاخص خطر و سلامت (HRI) بیش از ۱ برای فلز سرب، نشان دهنده خطر بالقوه بهداشتی این فلز در ارتباط با مصرف جعفری آلوده در رژیم غذایی روزانه انسان است.

Keywords:

soil pollution , vegetables , heavy metals , risk assessment , آلودگی خاک , سبزیجات , فلزات سنگین , ارزیابی خطر