تاثیر مداخله آموزشی به منظور ارتقاء استفاده از کمربند ایمنی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی در بین رانندگان خودروهای سواری

  سابقه و اهداف: حوادث ترافیکی در ایران همواره بیشترین میزان مرگ و میر را به دنبال داشته است و یکی از مهم ترین علل مرگ و میرها در حین تصادفات رانندگی نبستن کمربند ایمنی می باشد، بطوریکه ۶۳ درصد از مرگ ها را به آن نسبت می دهند. شواهد محکمی در مورد موثر بودن رویکرد استفاده از کمربند ایمنی در کاهش شدت بروز حوادث ترافیکی وجود دارد. ارائه برنامه های آموزشی مبتنی بر مبانی تئوریک مهمترین محور برنامه های آموزش بهداشت است. هدف از انجام مطالعه حاضر بررسی تاثیر اجرای برنامه آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی به منظور ارتقای استفاده از کمربند ایمنی در بین رانندگان بود.   روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه مداخله ای نیمه تجربی بود که در بین کارکنان مراکز بهداشت شهرستان اهواز که دارای خودروی سواری بودند، انجام گرفت. بدین منظور به طور تصادفی از مرکز بهداشت شرق ۸۰ نفر در گروه مداخله و مرکز بهداشت غرب ۷۳ نفر در گروه شاهد وارد مطالعه شدند و به مدت دو ماه مورد پیگیری قرار گرفتند. پس از انجام ارزشیابی تشخیصی اقدام به مداخله آموزشی گردید. داده های حاصل از این پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساز، که پایایی آن با انجام یک مطالعه پایلوت توسط آزمون ضریب آلفا کرونباخ و روایی آن نیز با نظر کارشناسان مربوطه حاصل شده بود، به روش خودگزارش دهی، جمع آوری و سپس توسط نرم افزار آماری SPSS ویرایش هفدهم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.   یافته ها: قبل از مداخله دو گروه از نظر متغیرهای زمینه ای یکسان بودند و بین سازه های مدل در دو گروه اختلاف معناداری مشاهده نشد. ولی بعد از اجرای برنامه آموزشی اختلاف معناداری برای افزایش میانگین نمره سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و رفتار استفاده از کمربند ایمنی در بین گروه مداخله وجود داشت (۰۵/۰ > P )، اما در گروه شاهد اینگونه نبود. همچنین ارتباط معناداری بین بهره گیری از برنامه آموزشی و سازه راهنما برای عمل در بین هر دو گروه مشاهده شد.   نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده ارتقاء سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و رفتار در استفاده از کمربند ایمنی بعد از اتمام برنامه آموزشی در بین گروه مداخله می باشد که نشان از موثر بودن آموزش های مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی می باشد.   

Keywords:

Safety belts , drivers , Health Belief Model , کمربند ایمنی , رانندگان , مدل اعتقاد بهداشتی