اولویت بندی گیاهان دارویی موثر بر کولیت اولسراتیو از منظر طب ایرانی

سابقه و هدف: کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده (IBD) و از معضلات سیستم درمانی دنیا محسوب می شود. هزینه های زیاد مادی و معنوی، عوارض ازمان بیماری، مصرف طولانی مدت داروها و عدم کفایت درمان های مرسوم در کنترل کامل علایم، ضرورت توجه بیشتر و به کارگیری درمان های مکمل را آشکار می کند. هدف این مطالعه اولویت بندی و معرفی گیاهان دارویی ذکر شده در منابع طب ایرانی جهت یافتن ایده هایی نو برای تولید داروهای مناسب و موثر در درمان کولیت اولسراتیو می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه کتابخانه ای، از کلیدواژه های «سحج امعاء، قروح امعاء، قروح معی و قرحه امعاء» در ۵ کتاب معتبر دارویی طب ایرانی «القانون فی الطب، الابنیه عن حقایق الادویه، الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه، تحفه المومنین، مخزن الادویه» برای یافتن گیاهان دارویی موثر بر کولیت اولسراتیو استفاده شد. پس از امتیازدهی و اولویت بندی بر اساس تعدد به کارگیری و شدت اثرگذاری از دیدگاه اطبا، مطالعات مرتبط با تاثیر آنها بر بیماری های التهابی و اولسراتیو دستگاه گوارش، مکانیسم اثر و مواد موثرشان نیز در پایگاه های علمی بررسی گردید. یافته ها: از ۵۹ گیاه به دست آمده، بیشترین امتیازها به ترتیب مربوط به «برنج، ترشک، بارهنگ، باقلا و شنگ» بود که اثرات آنها در بیماری های التهابی و اولسراتیو دستگاه گوارش در مطالعات حیوانی و بالینی نوین نیز به اثبات رسیده است. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن مشابهت علایم دو بیماری سحج امعاء و کولیت اولسراتیو، شاید بتوان این دو را معادل هم قرار داد. با توجه به مکانیسم اثر ضدالتهابی و ترمیم کنندگی زخم اکثر گیاهان دارویی ذکرشده در این مطالعه، ممکن است بتوانیم در طراحی مطالعات بالینی و ساخت داروهای جدید برای رسیدن به درمان هایی با رویکرد طب ایرانی در بهبود کولیت اولسراتیو و بیماری های التهابی دستگاه گوارش، از آنها بهره ببریم.

Keywords:

Persian Medicine , Ulcerative colitis , Medicinal plants , طب ایرانی , کولیت اولسراتیو , گیاهان دارویی