بررسی گیاه حنا در طب سنتی ایران و مطالعات جدید

سابقه و هدف: حنا گیاهی از جنس Lawsonia از خانواده حنائیان (Lythraceae) است. این گیاه درختچه ای با ارتفاع حدود ۲ متر است که غالبا به منظور استفاده از برگ های آن کاشته می شود؛ ولی سایر قسمت های گیاه همچون پوست و دانه نیز دارای اثرات درمانی می باشند. حنا در ایران، پاکستان، هند، نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری شرق آفریقا، جنوب آسیا رشد میکند. پراکنش حنا در ایران شامل هرمزگان، خوزستان، کرمان و سیستان بلوچستان است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات درمانی حنا در متون طب سنتی ایران و واکاوی اثرات نوین اثبات شده در خصوص حنا می باشد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه مروری و بر اساس جستجوی کتابخانه ای در منابع اصلی و مکتوب طب سنتی ایران انجام گرفت. همچنین پایگاه های مختلف اطلاعاتی مانند Magiran، SID، Scopus، Google Scholar, PubMed و  ScienceDirectبه منظور بررسی یافته های جدید جستجو شد. بحث و نتیجه گیری: حنا (Lawsonia innermis. L) به طور گسترده در طب سنتی ایران برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های پوست و مو، سردرد و درمان زخم کاربرد دارد. پودر برگ حنا در رنگ آمیزی مو، ریش و ناخن به کار برده میشود. حنا از نظر فیتوشیمی شامل ترکیباتی همچون کینون ها، کربوهیدرات ها، پروتئین ها، فلاونوئیدها، تانن ها و ترکیبات فنولی، آلکالوئیدها، کومارین ها و اسیدهای چرب میباشد. از مهم ترین کاربردهای گیاه حنا میتوان به ضد درد، هیپوگلیسمی، محافظت‎کننده کبدی، ضد التهاب، ضد باکتری، ضد میکروب، ضد قارچ، ضد ویروس، محرک سیستم ایمنی، آنتیاکسیدان و خصوصیات ضد سرطان اشاره کرد. مقایسه و انطباق یافته های سنتی و مطالعات امروزی نشانگر این است که منابع طب سنتی و طب جدید همخوانی بسیار نزدیک با هم دارند. از این رو با تامل در یافته های عملی انجام شده بر روی گیاه حنا و بررسی دقیقتر منابع طب سنتی و متون گذشتگان، میتوان به فرآورده های دارویی نوین و موثری از گیاه حنا دست یافت.  

Keywords:

Henna , Lawsonia innermis L , Persian Medicine , Phytochemistry , حنا , طب ایرانی , فیتوشیمی