تاثیر آمایه ذهنی بر عملکرد حل مساله: تله خبرگی

هدف: سرعت عمل خبرگان در حل مساله، در برخی شرایط می تواند آنها را به شکلی انعطاف ناپذیر بر راه حل اولیه تثبیت کند و بر عملکرد آنها در حل مسایل بعدی تاثیر منفی بگذارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی مقایسه ای تاثیر ایجاد آمایه ذهنی بر عملکرد حل مساله دانشجویان خبره و مبتدی است. روش: در این پژوهش، با استفاده از طرح عاملی۲x۳ (دو سطح خبرگی  x ۳نوع آمایه)، عملکرد ۴۸ دانشجوی خبره و مبتدی دانشگاه زنجان ، در زمینه حل مسایل آب و ظرف لاچینز مطالعه شد. یافته ها: بر اساس تحلیل واریانس عاملی داده ها ، نتایج این پژوهش نشان داد که اولا، آزمودنیهای خبره بیش از آزمودنیهای مبتدی دچار آمایه ذهنی شده، بر راه حل اولیه مسایل تثبیت شدند . دوم، عملکرد آزمودنی های خبره در مسایل غیرآمایه ای بهتر از عملکرد آزمودنیهای مبتدی بود. و سوم این که، عملکرد آزمودنی هایی که دچار آمایه ذهنی شده بودند، در مقایسه با آزمودنیهایی که دچار این آمایه نشده بودند، ضعیفتر بود. نتیجه گیری: در برخی شرایط، مثلا هنگامی که فرد مساله گشا می بایست راه حلی غیرمعمول بیابد، خبرگی در حل مساله میتواند آسیب پذیری وی را در مقابل آمایه ذهنی افزایش دهد و باعث بدتر شدن عملکرد او (در مقایسه با افراد مبتدی) شود.

Keywords:

Problem Solving , Expert , Novice , Mental Set , Mental Inflexibility , حل مساله , خبره , مبتدی , آمایه ذهنی , انعطاف ناپذیری ذهنی