سیر تحول نقاشی گل و مرغ ایرانی قبل دوره صفویه تا قاجاریه

پرداختن به گل و گیاه در نگارگری ایرانی دارای اهمیت ویژه ای است که در جریان روند تاریخی نگارگری، با نگرش های مختلف و روش های گوناگون به آن پرداخته شده است. هدف از این پژوهش مطالعه سیر تحول و تکمیل نقاشی گل و مرغ از قبل از دوره صفویه تا دوره قاجاریه است. همچنین، اهمیت این نقاشی در عرفان ایرانی مورد بحث قرار می گیرد و به مفهوم گل و مرغ در ادبیات و نقاشی های لاکی، سفالینه ها و قلمدان ها پرداخته می شود. سوالات پژوهش عبارتند از: گل و مرغ در ادبیات باستانی و عرفانی ایران چگونه است؟ سرآغاز نقاشی گل و مرغ در ایران چگونه است؟ تطبیق این نقاشی در دوران باستان با دوران صفویه تا قاجاریه چگونه است؟ تحول این نقاشی از دوره صفویه تا قاجاریه چگونه بوده است؟ خلق این نقاشی در هر دوره بر چه اساس بوده است؟ تفسیر آثار نقاشی گل و مرغ در هر دوره چگونه است؟ نقاشان برجسته گل و مرغ ایرانی چه کسانی هستند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. در زمینه نقاشی گل و مرغ تحقیقات زیادی انجام شده است. هرچند در این مقاله از تحقیق های ذکر شده جهت بررسی نگارگری گل و مرغ در ادوار مختلف، هنرمندان و کاربردهای آن به صورت جامع پرداخته شده است. طبیعت گرایی ریشه در اعتقادات باستانی مردم ایران دارد و در نگارگری ها به عنوان عنصری ضروری مشاهده شده است. گل و مرغ نوعی از نگارگری ایرانی است که شروع رسمی آن به دوره صفوی بازمی گردد. در دوران زندیه این شیوه در قالب شیوه ای تزئینی در معماری و محصولات کاربردی تداوم یافت. این فرایند در دوران قاجار با بازگشایی کارگاه های دربار ادامه یافت و در قالب هنرهای کاربردی و با ترکیب بندی و رنگ های مشخص تا پایان دوره قاجاریه ادامه یافت.

Keywords:

نگارگری ایرانی , گل و مرغ ایرانی , هنر نقاشی , نقاشان گل و مرغ