بررسی اقدامات قوه قضاییه در ارتقاء حقوق شهروندی زندانیان (مطالعه موردی اقدامات آیت الله رئیسی، ریاست قوه قضاییه در بازه زمانی ۹۹-۹۷)

حقوق زندانیان یکی از محورهای حقوقی در قانون اساسی ایران و دستگاه قضایی و تابع مقررات داخلی در کشور است. زندانیان به عنوان یکی از شهروندان جامعه اسلامی، هر چند در حال سپری کردن مجازات حبس هستند، اما اعمال و اجرای اقداماتی که ضامن حقوق آن‎ها می باشد، حائز اهمیت است. از این‎رو، رعایت قواعد حقوقی زندانیان در ایران، مستلزم التزام به قانون اساسی ایران و قوانین بین‎المللی است. قوه قضاییه، مسئول و نهادی است که در ایران به امور مرتبط با زندانیان رسیدگی و نظارت دارد و به همین دلیل، رعایت استانداردهای رفتاری در مواجهه با حقوق زندانیان از سوی این نهاد در عرصه ملی و فراملی، حائز اهمیت است.قوه قضاییه در دوران آیت‎الله رئیسی، تحولات مهمی در خصوص رعایت حقوق شهروندی داشته است. به عنوان نمونه، ابلاغ بخشنامه برای پیشگیری از ویروس کرونا در زندان‎ها، خودداری از معرفی محکومان به زندان تا پایان فروردین سال ۹۹، ابلاغ بخش‎نامه اعطای مرخصی به زندانیان به دنبال شیوع کرونا در راستای حفظ سلامت آنان در طول فرایند تحمل حبس، توجه به وضعیت محکومان زندان‎ها به لحاظ جنسیت و رده سنی (زنان، جوانان، نوجوانان و سالخوردگان)، از جمله اقدامات انجام‎شده‎ای است که نشانگر تحول آفرینی در سیستم قضایی کشور، منطبق با هدف‎گذاری در قوانین کشور و قوانین و اسناد بین‎المللی است. این نوشتار تلاش دارد با مروری بر اسناد طراحی شده بین‎المللی در خصوص مجازات حبس، به بررسی اقدامات قوه قضاییه در استانداردسازی و تحولات در مواجهه با مجازات حبس منطبق با قوانین بین‎المللی بپردازد.

Keywords:

زندان , حقوق زندانیان , حقوق شهروندی