اثربخشی درمان دلبستگی محور بر شاخص توده بدنی، تنظیم هیجان و ولع مصرف غذا در نوجوانان دختر مبتلا به چاقی: یک مطالعه کارآزمایی بالینی

مقدمه: ابتلا به چاقی سبب ایجاد مشکلات جسمانی، روان­شناختی و حتی هیجانی می­شود و این شرایط می­تواند شاخص توده بدنی، ولع مصرف و حتی تنظیم هیجان را دچار تغییر نماید، بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان دلبستگی محور بر شاخص توده بدنی، تنظیم هیجان و ولع مصرف غذا در نوجوانان دختر مبتلا به چاقی بود. روش کار: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و یک مرحله پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانش آموزان دختر مبتلا به چاقی و مراجعه کننده به مراکز غدد و چاقی شهر ساری در سال ۱۳۹۸ بودند. از بین جامعه هدف تعداد ۲۴ آزمودنی به روش نمونه گیری در دسترس و بر اساس معیارهای ورود و خروج به پژوهش انتخاب شدند و به شیوه گمارش تصادفی با توجه به قرعه در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل شاخص توده بدنی (BMI)، پرسشنامه تنظیم هیجان گرتز و رومر (۲۰۰۴) و پرسشنامه ولع  مصرف در چاقی سپدا- بنیتو و همکاران (۲۰۰۰) بود. گروه آزمایش تحت درمان دلبستگی محور در ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه­ای به مدت دو ماه قرار گرفت. از هر دو گروه آزمایش و کنترل قبل از شروع مداخله؛ پیش آزمون، خاتمه مداخله؛ پس آزمون و مجددا دوماه بعد از اتمام مداخله؛ پیگیری دریافت شد. نتایج با استفاده از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر و خی دو با نرم افزار SPSS ۱۸ مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج شاخص میانگین در گروه آزمایش در شاخص توده بدنی در پیش آزمون ۵۲/۳۲، پس آزمون ۹۴/۳۰، پیگیری ۱۱/۳۰ می­باشد، در ولع مصرف غذا در پیش آزمون ۹۱/۱۱۹، پس آزمون ۴۱/۱۰۳، پیگیری ۹۱/۱۰۲ می­باشد. در تنظیم هیجان در پیش آزمون ۳۲/۱۲۶، پس آزمون ۲۵/۱۱۱، پیگیری ۴۵/۱۱۱ می­باشد. همچنین نتایج نشان داد که درمان دلبستگی محور در متغیرهای شاخص توده بدنی (۰۰۱/۰ >p، ۳۴۴/۲۷F=)، تنظیم هیجان  (۰۰۱/۰ >p، ۶۶۸/۶۹F=) و ولع مصرف غذا (۰۰۱/۰ >p، ۱۷۴/۵۴F=) اثر معنی دارد. به طور کلی بین پیش آزمون و پس آزمون گروه آزمایش در فرایند مداخله به تناسب گروه کنترل تفاوت معنی­داری وجود دارد (۰۱/۰P <)، همچنین بررسی مرحله پیگیری نشان از ثبات مداخله داشت. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش تاکیدی بر اهمیت دلبستگی به غذا در افراد مبتلا به چاقی دارد، که می­تواند تلویحات کاربردی برای درمان­گران جهت کاهش ولع مصرف غذا، تنظیم هیجان و بهبود توده بدنی در نوجوانان دختر مبتلا به چاقی  ارایه دهد.  

Keywords:

attachment , emotion regulation , craving , body mass , دلبستگی , ولع مصرف غذا , تنظیم هیجان , توده بدنی.