ژئوشیمی و پترولوژی گرانیتوئیدهای زاهدان

سنگهای گرانیتوئیدی زاهدان بخشی از نوار گرنیتوئیدی زاهدان – سروان را تشکیل می دهد. این نوار گرانیتوئیدی دارای 250 کیلومتر طول و 2 تا 10 کیلومتر عرض می باشند. منطقه مورد مطلاعه از گوربند در شمال غربی تا روستای در گیابان جنوب شرقی گسترش دارد و وسعت تقریبی آن 300 کیلومتر مربع است. این گرانیتوئیدها در زون فلیشی دگرگون شده سیستان نفوذ کرده و در آن جای گرفته اند. بررسیهای صحرایی، میکروسکپی و ژئوشیمیایی وجود دو تیپ گرانیتوئید را در این منطقه نشان می دهد که عبارتند از : (1) – گرانیتوئیدهای تیپ S، (2)- گرانیتوئیدهای تیپ I . گرانیتوئیدهای تیپ S عمدتا سنگهای بیوتیت گرانیتی یا سیینوگرانیتی – مونزوگرانیتی را در بر می گیرد. این سنگها شدیدا دگر شکل شده اند و بافتها و ساختهای بارز گرانیتوئیدهای دگر شکل شده را نشان می دهند. گرانیتوئیدهای تیپ S توسط گرانیتودیهای تیپ I قطع گردیده اند و بنابراین از آنها قدیمی تر هستند. گرانیتوئیدهای تیپ I که غالبا سنگهای هورنبلند – بیوتیت گرانودیوریتی را شامل می شوند، فاقد دگر شکلی می باشند. این گرانیتوئیدها حاوی آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک زیادی هستند و شواهد گسترده ای از اختلاط ماگمایی را نشان می دهند. دو تیپ گرانیتوئید مذکور توسط تعداد بسیار زیادی از دایکهای لامپروفیری آب ترکیب کلی استپسارتیتی قطع گردیده اند. این دایکها در محدوده مورد مطالعه غالبا دارای روند شمالی – جنوبی هستند. سنگهای گرانیتوئیدی مزبور تحت تاثیر فعالیت های گرمابی – ماگمایی بعدی در چندین محل متحمل دگرسانی آرژیلی و سیلیسی گردیده اند. در جنوب چادر شاه کرم دگرسانی مذکور به اوج خود رسیده و به کانه زایی مس، نقره و طلا در این سنگها منجر گردیده است. در این آثار محل فعالیتهای معدنکاری قدیمی زیادی مشاهده می شود. همچنین مقادیر قابل ملاحظه ای سرباره در چندین نقطه در این محل یافت می شود. کانه زایی به صورت رگه ای و دارای حالت کلی استوک ورکی می باشند.