تحلیل مقایسه ای توصیف اسب در شعر امرءالقیس کندی و خاقانی شروانی

در شعر شاعران دوره جاهلی، وصف جایگاهی ویژه داشته است، به گونه ای که شاعر به تمام پدیده های اطراف خود نظر داشته و آنها را بهزیبایی تمام توصیف می کرده است. از مهمترین موضوعات شعر آنها وصف طبیعت شامل حیوانات ازجمله؛ اسب، شتر، گاو وحشی، شترمرغ،آهو نیز وصف بیابان بیآبوعلف و وصف جنگاوری ها و مفاخره های خود در میدان جنگ بوده است. به هرروی چیزی از دید شاعر دوره جاهلیتپنهان نمانده است. از برجسته ترین شاعران دوره جاهلی امرءالقیس کندی (۵۰۰ - ۵۴۰ م) است که به طور یقین میتوان ادعا کرد که اولینشاعر وصف پرداز است که دیگر شاعران این دوره، مقلد وی در وصف هستند. یکی از موضوعات مهم در شعر این شاعر، توصیف اسب است کهدر معلقه اش ۱۵ بیت و در دیوان وی ۴۵ بیت را به خود اختصاص داده است. این مقاله با هدف واکاوی ویژگی های اسب در شعر امرءالقیسکندی و خاقانی شروانی (۵۲۰ ۵۹۵ ه) به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. بررسی مقایسه ای نتایج موضوع مورد وصف در شعر این دو شاعر مشخص کرد که: امرءالقیس به وصف ظاهر جسمانی و گاه ویژگی های درونی اسب تمایل بیشتری دارد؛ به گونه ای که گاه به آرام بودن وبیشتر اوقات به تیزپایی و سرعت آن اشاره میکند. خاقانی شروانی شاعر قرن ششم هجری که شعر او بیتاثیر از شعر عربی نیست و در دیوانشخود را از امرءالقیس برتر دانسته، در بسیاری از قصیده های خود که در ساختن وصف دستی قوی دارد، گوی سبقت را از هم عصران خویشربوده است؛ وی زمانی که به مدح ممدوح می پردازد و از رشادت ها و دلاوری های وی سخن میراند، ذهن توصیف گرش حتی از اسب ممدوحغافل نیست و میداند که این اسب اوست که ممدوح را در این جنگ ها یاری می رساند و در خلال ابیات به سرعت، رنگ، اعضای بدن اسب و...اشاره می کند و برای تصویرسازی در این توصیفات از اصطلاحات و افکار امرءالقیس مدد می جوید.

Keywords:

امرءالقیس کندی , معلقات سبع , خاقانی شروانی , توصیف اسب