ویژگی های ژئوشیمیایی و سنگ شناسی مجموعه آذرین نخیلاب، شمال باختر زاهدان

مجموعه آذرین نخیلاب در ۱۴۵ کیلومتری شمال باختر زاهدان، و از دیدگاه زمین شناسی در مرز پهنه درزه سیستان و بلوک لوت واقع شده است. در این منطقه واحدهای سنگی از کرتاسه تا کواترنری برونزد داشته، بیشتر شامل سنگ های رسوبی و آذرین هستند. سنگ های آذرین نخیلاب به صورت بیرونی و درونی تشکیل شده اند. سنگ های آذرین بیرونی به شکل گدازه و آذرآواری بوده، شامل بازالت، آندزی بازالت، آندزیت و ریولیت هستند و سنگ های آذرین درونی به شکل استوک و دایک بوده، شامل گابرو، دیوریت و گرانودیوریت هستند. بافت این سنگ ها پورفیری و گرانولار است. کانی های اصلی این سنگ ها پلاژیوکلاز، پیروکسن، هورنبلند، بیوتیت و کوارتز و کانی های فرعی آنها آپاتیت، اسفن و مگنتیت هستند. در بخش مرکزی سنگ های نفوذی که بر اثر فرآیندهای درون زاد و برون زاد دگرسان شدند، همراه با کانی زایی مس هستند. بررسی های ژئوشیمیایی در سنگ های آذرین دگرسان نشده نخیلاب نشان می دهد که آن ها جزو سری ماگمایی کالک آلکالن با ماهیت متاآلومینوس هستند. الگوی تغییرات عناصر خاکی نادر و کمیاب که به ترتیب نسبت به ترکیب مورب و کندریت به هنجار شده اند، نشان می دهد که مقادیر LREE و LILE به ترتیب از مقادیر HREE و HESE بسیار بیشتر است. مقادیر بالاتر LREE و LILE به ترتیب در مقایسه با مقادیر HREE و HESE، وجود آنومالی منفی در عناصر Zr، Ti و P و آنومالی مثبت در عناصر K، Rb و Sr بیانگر تشکیل سنگ های مورد مطالعه در محیطی مربوط به حاشیه فعال قاره ای است. به نظر می رسد این سنگ ها بر اثر فرایند هضم و تبلور تفریقی (AFC)، از یک ماگمای بازالتی که محصول ذوب بخشی یک پوسته اقیانوسی فرورونده و گوشته روی آن بوده تشکیل شده اند. 

Keywords:

مس پورفیری , کالک آلکالن , فرورانش , مجموعه آذرین نخیلاب , زاهدان , پهنه درزه سیستان