ژئوشیمی و خاستگاه زمین ساختی سنگ های آتشفشانی ترسیری شمال خوسف (شرق ایران)

منطقه مورد مطالعه در شمال خوسف در استان خراسان جنوبی و در مرز پهنه زمین درز سیستان با بلوک لوت واقع شده است. در این محدوده گدازه های متعلق به ترسیر شامل: آندزیت، کوارتز آندزیت، داسیت و ریولیت رخنمون دارد. بافت غالب در بیشتر نمونه های مطالعه شده پورفیری و گلومروپورفیری است. کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ های آندزیتی شامل: پلاژیوکلاز، آمفیبول و پیروکسن است که در بعضی نمونه ها در خمیره میکرولیتی قرار گرفته اند. در کوارتز آندزیت و داسیت های منطقه نیز پلاژیوکلاز، بیوتیت، آمفیبول و کوارتز به صورت فنوکریست وجود دارد. ریولیت ها از کوارتز، آلکالی فلدسپار و پلاژیوکلاز تشکیل شده اند. وجود بافت غربالی، منطقه بندی، حاشیه رشد مجدد و ماکل های ترکیبی و ناقص در فنوکریست های پلاژیوکلاز، خوردگی خلیجی و گردشدگی در بلورهای کوارتز و حاشیه واکنشی در آمفیبول ها نشان دهنده عدم تعادل حین انجماد ماگما است. سنگ های مورد بررسی از نظر ژئوشیمیایی، کالک آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا هستند که دارای غنی شدگی در LILE و آنومالی منفی Nb، Ta و Ti بوده و نشان دهنده ماگمای مرتبط با فرورانش و متعلق به حاشیه فعال قاره ای است. در نمودار عناصر نادر خاکی بهنجار شده با کندریت، غنی شدگی گروه LREE نسبت به HREE مشاهده می شود که نشان می دهد ماگمای مادر این سنگ ها از ذوب بخشی گوشته غنی شده به وسیله سیالات مرتبط با رسوبات فرورونده منشا گرفته است.

Keywords:

سنگ های آتشفشانی ترسیر , کالک آلکالن , حاشیه فعال قاره , شمال خوسف , بلوک لوت