پتروگرافی و پتروژنز توده های نفوذی شمال شرق نایبند، شرق ایران

منطقه بررسی شده در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال شرقی نایبند و در شرقی ترین ناحیه استان یزد قرار دارد. این محدوده بخشی از مجموعه سنگ های آتشفشانی-درونی ترسیری غرب بلوک لوت محسوب می شود. زمین شناسی منطقه شامل: گدازه هایی با ترکیب لاتیت و تراکی آندزیت است که توده های نفوذی نیمه عمیق (ساب ولکان) با ترکیب مونزونیتی، سینیتی و گرانیتی در آن نفوذ نموده اند. بافت همه توده های نفوذی نیمه عمیق پورفیری تا گلومروپورفیری است. کانی های پلاژیوکلاز، فلدسپارپتاسیم، بیوتیت و کوارتز مهم ترین کانی های توده بیوتیت کوارتز مونزونیت پورفیری، بیوتیت سینیت پورفیری و بیوتیت گرانیت پورفیری است در حالی که توده بیوتیت-پیروکسن مونزونیت پورفیری، علاوه بر آنها کلینوپیروکسن نیز دارد. بر اساس بررسی های ژئوشیمیایی، توده بیوتیت-پیروکسن مونزونیت پورفیری از نوع متاآلومینوس و شوشونیتی و به گرانیتوئیدهای سری مگنتیت (اکسیدان) و از نوع I تعلق دارد. غنی شدگی نسبی LREE نسبت به HREE و LILE نسبت به HFSE موید تشکیل ماگما در پهنه فرورانش است. این ماگما از ذوب بخشی اندک (۱/۰< تا ۳>) یک منشا لرزولیتی گارنت-اسپینل دار حاصل شده که با پوسته قاره ای آلودگی پیدا کرده است. توده بیوتیت گرانیت پورفیری از نوع پرآلومینوس به شدت فلسیک و اولتراپتاسیک و به گرانیتوئیدهای سری ایلمنیت (احیایی) و از نوع S تعلق دارد. بر اساس مقدار عناصر Nb، Rb، Ta، Y و Yb موقعیت تکتونیکی تشکیل ماگمای آن پهنه تصادم قاره است. ماگمای توده گرانیتی در اثر ذوب بخشی پوسته قاره ای و از منشا رسوبات فقیر از رس نشات گرفته است. غنی شدگی نسبی LREE نسبت به HREE، ناهنجاری بسیار منفی Eu و نسبت پایین (La/Yb)N و Ce/Yb)N) نشان می دهد که پلاژیوکلاز به عنوان کانی باقی مانده در ناحیه منشا حضور داشته است. نفوذ این توده به داخل واحد مونزونیتی بیانگر وقوع یک پدیده تصادمی پس از ائوسن در غرب بلوک لوت است که نیاز به سن سنجی دقیق و بررسی ایزوتوپ های رادیوژنیک دارد.

Keywords:

پتروژنز , گرانیتوئیدهای I و S , توده های نفوذی نیمه عمیق , نایبند , بلوک لوت