زمین شیمی، مطالعه ادخالی های سیال و منشا کانسار آهن ایله، جنوب غرب تایباد، خراسان رضوی

کانسار آهن ایله در ۲۵۰ کیلومتری جنوب شرق مشهد و ۴۹ کیلومتری جنوب غرب تایباد قرار دارد. توده های آهن دار به شکل تخت، نامنظم و پراکنده دیده می شوند. سنگ میزبان کانسار، بیشتر شامل آهک ها و متاتوف هاست و هماتیت به صورت جانشینی درون این سنگ ها قرار گرفته است. این توده ها، کاملا هماتیتی و اولیه بوده و اثری از سایر کانه های آهن دار در آن ها دیده نمی شود. رخنمون های سنگی در این منطقه مربوط به مجموعه آتشفشانی- رسوبی دگرگون شده با سن پروتروزوئیک پسین (؟) و ضخامت بیش از چندین هزار متر است که تا رخساره شیست سبز دگرگون شده اند. همچنین توده های گرانیتی با سن ائوسن پسین، درون این مجموعه نفوذ کرده اند. گرانیت های منطقه از نوع کالک آلکالن با پتاسیم بالا، پرآلومینوس تا متاآلومینوس، نوع I، مگنتیتی و مرتبط با پهنه فرورانش حاشیه قاره هستند. مطالعه سیالات درگیر درون کانی های کوارتز و کلسیت، گویای دمای همگن شدن ۲۰۰ تا ۳۸۰ درجه سانتیگراد و وجود دو نوع شوری متفاوت ۴ تا ۶ و ۲۸ تا ۳۸ درصد معادل وزنی NaCl است. حضور دو جامعه شوری متفاوت نشان دهنده نقش آمیختگی سیالات در تشکیل این کانسار آهن گرمابی است. وجود بلورهای هالیت در سیالات درگیر، نشان از حضور کلر در محیط تشکیل و احتمال انتقال کاتیو ن های آهن توسط یون های کلر را دارد. از طرفی، مشاهده کانی هماتیت در داخل سیالات درگیر، نشان از بالا بودن فوگاسیته اکسیژن در هنگام تشکیل و اشتقاق مستقیم ماده معدنی از ماگماست. شناسایی کانی های سریسیت، کلریت، کائولینیت، مونتموریونیت و ایلیت (به روش XRD رسی) در دگرسانی فراگیر همراه، گویای رخداد دگرسانی K- Fe- Mg- Ca- Si در سطح است. بی هنجاری مثبت Eu در ماده معدنی، نشانگر شرایط گرمابی و آمیختگی سیالات ماگمایی و جوی به هنگام تشکیل ماده معدنی است.

Keywords:

هماتیت , ایله , دگرسانی , اختلاط سیالات , سیالات درگیر