پتروگرافی، زمین شیمی و محیط تکتونوماگمایی لامپروفیرها و سنگ های مرتبط، جنوب غرب سلماس

لامپروفیرها و سنگ های مرتبط از جنوب غرب سلماس، به سن کواترنری، بر روی رسوبات دشت سیلابی قدیمی در مرز پهنه های سنندج- سیرجان و کمربند ماگمایی ارومیه- دختر رخنمون دارند. این سنگ ها همگی طبیعت آلکالن دارند و شامل لامپروفیرهای کامپتونیتی، لامپروفیرهای آلایش یافته، بازالت، آندزی بازالت و تراکی آندزیت می شوند. این سنگ ها به صورت منشورهای بازالتی و اسکوری با بافت پورفیری و گلومروپورفیری گسترش یافته اند. بلورهای اوژیت، دیوپسید، بیوتیت و آمفیبول به صورت فازهای اصلی و بلورهای ریز پلاژیوکلاز در زمینه، از مشخصات لامپروفیرهاست. سنگ های دیگر، دارای اوژیت، دیوپسید و پلاژیوکلاز به عنوان فازهای اصلی هستند. وجود بیگانه بلورهایی مانند کوارتز گرد شده با حواشی واکنشی پیروکسن دار و پلاژیوکلاز، تغییرات نورم نمونه ها، همراه با تغییرات در عناصر فرعی و کمیاب و نسبت های آن ها بیانگر آلایش با پوسته قاره ای است. غنی شدگی LREE نسبت به HREE، نبود بی هنجاری در مقدار Eu و وجود بی هنجاری منفی در مقدار Ta و Nb از مشخصات مهم همه این سنگ هاست. بالا بودن نسبت های (La/Yb)N، (La/Sm)N و (Sm/Yb)N، رخداد اسپینل، دیوپسید و اوژیت و طبیعت آلکالن همه نمونه ها، بیانگر رخداد فرآیند ذوب حدود یک درصدی گوشته اسپینل لرزولیت است. چنین شرایطی احتمالا پس از اتمام فرورانش نئوتتیس به زیر ایران مرکزی و در اثر شکسته شدن بقایای پوسته اقیانوسی در زیر پهنه تصادمی عربی- اوراسیا در شرایط درون صفحه ای اتفاق افتاده است. فشار تکتونیکی از سمت صفحه عربی به اوراسیا به صورت مایل و گسترش عملکرد گسل های امتداد لغز راستگرد که با شکست بقایای پوسته اقیانوسی همراه شده اند، باعث کاهش فشار لیتواستاتیک و در نتیجه ذوب ناشی از کاهش فشار، شده است. تقدم و تاخر این فرآیندها باعث شده تا نمونه های مورد مطالعه طبیعت درون صفحه ای با دخالت عناصر فرورانشی را نمایش دهند. مذاب های گوشته ای حاصل در امتداد همین سیستم های گسلی فوران نموده اند.

Keywords:

آلکالی بازالت- آندزی بازالت , آلکالی لامپروفیر , آلکالی بازالت , آندزی بازالت , شکست در تیغه فرورانشی , گسل های امتداد لغز راستگرد , مدل تکتونوماگمایی , کواترنری , سلماس