اثر پذیری کلینی از پیشینیان در تدوین و تبویب اصول الکافی (مورد پژوهی؛ کتاب «عقل و جهل»، «ایمان و کفر» و «حجت»)

در این پژوهش، کوشش شده تا با بررسی ساختار و چارچوب حاکم بر «اصول الکافی»، اثرگذاری پیشینیان بر کلینی در تبویب و تدوین این کتاب، واکاوی شود. با همین هدف و با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی ساختار حاکم بر چینش روایات و نظریه «اقتباس» یا «ابتکار» کلینی در تدوین اصول کافی، پرداخته شده است. نگارنده در این پژوهش، تلاش می کند تا نشان دهد که روش موضوع محور کلینی در چینش احادیث- در مقابل کتب حدیثی مسندی- از جنبه ساختاری- هرچند در مواردی ابداعی- بیشتر تاثیر گرفته از پیشینیان بوده است. در این مسیر، کلینی از «المحاسن» احمدبن خالد برقی و «بصائرالدرجات» محمدبن حسن صفار، بهره جسته است. همچنین برخلاف نظر برخی از مستشرقان که تدوین اصول الکافی را متاثر از جریان عقل گرای حوزه حدیثی بغداد می دانند، این پژوهش نشان می دهد که اصول الکافی، نمودار جریان نص گرای حوزه حدیثی قم بوده است. 

Keywords:

طبقه بندی روایات , اصول اربعماه , بصائر الدرجات , المحاسن , الکافی , کلینی