برآورد ترکیب پذیری و اثر ژن در لاین های کلزا (Brassica napus L.) با استفاده از تجزیه لاین در تستر در شرایط تنش شوری

به منظور برآورد ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و نوع اثر ژن، تعداد ۱۵ دورگ حاصل از تلاقی پنج لاین و سه تستر به همراه والدین شان در دو شرایط آبیاری معمولی و تنش شوری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان طی سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد روز تا ۵۰ درصد گل دهی، تعداد روز تا رسیدن، طول خورجین، تعداد خورجین در گیاه، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه و عملکرد دانه بودند. میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای اکثر صفات معنی دار بود که به ترتیب نشان دهنده تفاوت ارقام از نظر ترکیب پذیری عمومی و تلاقی ها از نظر ترکیب پذیری خصوصی بود. برآورد درجه غالبیت برای صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا ۵۰ درصد گل دهی، تعداد خورجین در گیاه و وزن هزار دانه در شرایط آبیاری معمولی و صفت عملکرد دانه در شرایط تنش شوری کم تر از یک و برای بقیه صفات در هر دو شرایط آزمایش بزرگ تر از یک بود که به ترتیب دلالت بر وجود غالبیت ناقص و فوق غالبیت دارد. در دو شرایط آبیاری معمولی و تنش برای صفات طول خورجین، وزن هزاردانه و عملکرد دانه در گیاه والدین SPN۱۹۳ و Dalgon در بین مواد آزمایشی بیش ترین مقدار ترکیب پذیری عمومی را به خود اختصاص دادند. دورگ هایSPN۱۹۲ × Dalgon  وSPN۱۷۹ × RGS۰۰۳  به ترتیب در شرایط آبیاری معمولی و تنش با برخورداری از بالاترین مقادیر ترکیب پذیری خصوصی از نظر صفت عملکرد دانه بهترین دورگ ها بوده و قابل توصیه می باشند.

Keywords:

خورجین , دورگ , غالبیت ناقص , فوق غالبیت