پژوهشی در مکان یابی دربند پارس، نبردگاه راهبردی آریوبرزن، سردار هخامنشی در برابر اسکندر مقدونی

تتنگه ها از پیچیده ترین پدیده های زمین شناسی (Geomorfology) محسوب می شوند. در اقلیم کوهستانی ایران، تنگ یا دربند به معبری باریک گفته می شود که از میان دو کوه با دیواره های بلند بگذرد و با ایجاد بند دفاعی و استقرار تیراندازان در بالا در دو سوی تنگ، از آن پاسداری می شد. از راهبردی ترین دربندهای ایران، دربند پارس در منطقه ی کهگیلویه و بویراحمد فعلی است که دروازه ی ورود به ایالت پارس بود و هنگام حمله ی اسکندر مقدونی به پارس، آوردگاه و محل نبرد آریوبرزن هخامنشی با اسکندر گردید. به درستی جایگاه دربند پارس بر ما روشن نیست و کوشش پژوهشگران و نظریات مختلف برای آشکار کردن موضع این جای نام، راه به جایی نبرد؛ اما همگی در وقوع جنگ دربند پارس در یکی از تنگه های منطقه ی کهگیلویه و بویراحمد اتفاق نظر دارند. از مهم ترین پرسش های این پژوهش این است که دربند پارس کجاست؟ که با بهره گیری از بررسی میدانی، مطالعات جغرافیای تاریخی و با روش توصیفی- تحلیلی از میان گزینه های احتمالی انجام پذیرفت. به دلیل کمبود منابع در مورد دربند پارس، نگارندگان با کنکاش در متون تاریخی سطور مختلف مربوط به این جای نام را یافته و در رسیدن به جایگاه این دربند از آن بهره جستند. همچنین با بررسی های میدانی، کلیه ی دربندهای کهن و راهبردی در پهنه ی منطقه ی کهگیلویه و بویراحمد شناسایی شد تا با تطبیق نشانه های داده شده از متون تاریخی، امکان جایابی و مطابقت با دربند پارس بررسی گردد و پرده ی ابهام در مورد مکان این دربند رفع گردد.

Keywords:

کهگیلویه و بویراحمد , دربند پارس , تنگ تامردای , تنگ تکاب , هخامنشی , آریوبرزن , اسکندر