علل گازدار شدن چاه های آب کشاورزی در دشت های شمالی استان همدان و خوردگی تجهیزات آن ها

در مناطق لالجین، چهاردولی و قهاوند- فامنین واقع در بخش شمالی استان همدان، تعدادی از چاه های آب کشاورزی گازدار بوده و تجهیزات داخل آن ها در طی مدت کوتاهی خورده و پوسیده می شود و سالیانه خسارات زیادی به کشاورزان وارد می شود. لذا شناسایی عوامل موثر درخوردگی و منشاء آن ها، جهت چاره اندیشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین منظور با عملیات صحرایی و به کمک دستگاه G.P.S، دماسنج و پرسش از کشاورزان میزان دما، عمق، مدت لازم برای خوردگی تجهیزات و مشخصات جغرافیایی۳۶ حلقه چاه گازدار برداشت شد. به علاوه ۱۶ نمونه از آب چاه ها اخذ و در آزمایشگاه آنالیز شد. سپس به کمک نموگراف های استاندارد مقدار دی اکسیدکربن نمونه ها محاسبه و برآورد شد. همچنین توسط نرم افزار آماری SPSS داده های دما، عمق، دی اکسیدکربن و مدت خوردگی مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر دی اکسید کربن بالاتر از ۱۰۰ میلی گرم در لیتر در نمونه ها و اختلاف معنی دار بین دمای آب چاه ها نشان می دهد که وجود گاز در آب چاه ها ناشی از ورود محلول های هیدروترمالی گازدار با منشاء درونی به داخل آب های زیرزمینی منطقه است. نتایج آزمون های آماری نشان می دهد که مقدار بالای دی اکسیدکربن و یون های سولفات و کلراید، دمای بالا و شوری زیاد از جمله عوامل موثر در خوردگی تجهیزات چاه های آب منطقه است. بنابراین توصیه می شود که در این چاه ها از لوله ها و تجهیزات یو پی وی سی به جای تجهیزات فلزی استفاده شود.

Keywords:

خوردگی , همدان , آب زیرزمینی , دی اکسیدکربن , چاه های گازدار , محلول های هیدروترمال