تحلیل ویژگی های شکلی نمای خانه ها و نفوذ آن بر کالبد شکلی خانه های تاریخی شهر اصفهان پیش از تحول مدرن

خانه های تاریخی یکی از بناهای ارزشمند معماری ایران محسوب میش وند. از اصلی ترین مسائل مرتبط با طراحی خانه، تشخیص درست هندسه و فضای متناسب با بخش های نهفته معماری ایرانی است؛ به تعبیر دیگر، هندسه شکل دهنده اجزای نما بر روی کالبد کلی بنا تاثیرمی گذارد. هدف این پژوهش بر آن است تا به شناخت اصول سازمان دهنده ی نظام هندسی اجزای بدنه نما برتناسبات هندسی و عددی به کاررفته در اجزای نمای درونی خانه های تاریخی شهر اصفهان در بازه زمانی پیش از تحول مدرن بپردازد و با استناد به آنها، خصوصیات شکلی اجزای نمای درونی خانه های تاریخی ساخته شده در شهر اصفهان را تحلیل کند . شناخت ویژگی های شکلی نمای خانه های تاریخی،سبب نگهداری و مرمت این بناهای ارزشمند خواهد شد و از سوی دیگر در شناسایی خصوصیات تاثیرگذار در شکل گیری فضاهای خانه های تاریخی، نقش موثری خواهد داشت. چگونه اصول سازمان دهنده ی نظام هندسی اجزای بدنه ی نما بر تناسبات حسابی از یکسو و تناسبات هندسی بدنه نمای درونی خانه های تاریخی از سوی دیگر تاثیر می گذارد؟ پژوهشگرانی گوناگونی نمای خانه های تاریخی را از جنبه های مختلفی همچون اقلیم، فرهنگ بررسی کرده اند اما تا کنون نمای خانه های تاریخی از دیدگاه هندسی مورد بررسی قرار نگرفته است. تناسبات هندسی و حسابی بدنه نمای درونی خانه های تاریخی شهر اصفهان پیش از تحول مدرن به شکل معناداری از چینش درها، نظام پرو خالی، ویژگی های شکلی بازشو و غیربازشو تاثیر می پذیرد. این مقاله برای نخستین بار تاثیر اصول سازمان دهنده ی نظام هندسی برتناسبات حسابی و هندسی نمای درونی خانه های تاریخی اصفهان را مورد بررسی قرار می دهد. روش تحقیق این پژوهش از نوع کمی است و بر اساس هدف کاربردی است. داده های اولیه این مقاله بر پایه جمع آوری اطلاعات به روش مطالعه میدانی و بهره گیری از مصاحبه های ساختار یافتهبا صاحب نظران و استادکاران است. مقاله براساس تحلیل های هندسی و حسابی اشکال به کاررفته براساس ترسیم شکل ها و تجزیه عناصربه عناصر کوچکتر در سطوح بدنه نماهای درونی خانه های حیاط دار است. تناسبات حاکم بر هر جزء و شکل کلی هر یک از نماها، تحلیلمی گردد. از لحاظ چگونگی چینش درکنار یکدیگر، نسبت های طولی و عرضی، شکل مورد استفاده، زاویه نما، درصد پر و خالی به روش تجزیه و تحلیل مقایسه ای بررسی می گردد و تاثیرات این شکل ها در نمای خانه ها به دست خواهد آمد. برای دستیابی به معناداری یافته های حاصل از اعمال تحلیل های هندسی بر اجزای نمای درونی از یک سری نمونه ها استفاده خواهد شد. نتایج تحلیل های انجام شده آشکارساخت که نظام های شکل دهنده خانه منتج از تناسبات ابعاد و سطوح بازشوها، قاب ها، چگونگی چینش دهانه ها در کنار یکدیگر، جانمایی آنها که متاثر از هندسه نما بوده است. و باعث پدید آمدن روابط تکرار شونده معنادار در خانه ها شده است. این نظام ها هر چند ممکن استدر صورت خود در طول تاریخ خانه های تاریخی دچار تغییراتی شده باشد، لیکن از لحاظ محتوا تا چند دهه اخیر تداوم داشته است و می تواندبه عنوان مجموعه شاخص هایی جهت طراحی مورد استفاده معماران قرار گیرد.

Keywords:

ویژگی های شکلی , تناسبات هندسی , نمای درونی , حیاط خانه های تاریخی , خانه های درون گرا