بررسی دیدگاه های مختلف فلاسفه اسلامی در نقد و اصلاح نظریه ماده - صورت گرایی مشائیان

Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 208

This Paper With 32 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_APMN-25-65_004

تاریخ نمایه سازی: 6 بهمن 1400

Abstract:

در این مقاله، نظریه ماده- صورت گرایی مشائیان و مبانی آن در مواجهه با دیدگاه های جدید فیزیکی (نظریه اتم ها) را نقد و تحلیل کرده و بدین منظور، دو دیدگاه رقیب این نظریه در تاریخ فلسفه اسلامی، یعنی نظریه منسوب به رواقیان (عرضه­شده ازسوی ابوالبرکات و سهروردی) و نظریه ذره گرایی در تفسیرهای فلسفی (اجسام صغار صلبه) و کلامی آن (اجزای لایتجزی) را بررسی کرده ­ایم؛ سپس رویکرد اندیشمندان معاصر درباره نظریه ماده- صورت گرایی را واکاوی و آنان را براساس نظراتشان به سه گروه تقسیم کرده ­ایم: دو گروه از ایشان نظریه ماده- صورت گرایی را نفی کرده و هرکدامشان به ­نحوی از یکی از نظریات مخالفان با این نظریه حمایت کرده اند. در این میان، محیی الدین الهی قمشه ای و استاد حسن زاده آملی به نظریه ذره گرایان تمایل یافته و استاد مصباح یزدی و استاد فیاضی به نظریه منسوب به رواقیان گرایش پیدا کرده اند. دسته دیگر، کسانی همچون فاضل تونی و علامه طباطبایی هستند که کوشیده اند به­ نحوی میان نظریه ماده- صورت گرایی و نظریه اجسام صغار صلب و دیدگاه فیزیک جدید جمع کنند؛ باوجود آن، برخی مبانی نظریه ماده- صورت گرایی مانند متصل­ دانستن جسم، بالفعل­ نبودن اجزای جسم و وجودداشتن هیولای اولی همچنان با چالش های فلسفی و تجربی مختلف روبه ­روست.

Authors

سعید انواری

دانشیار فلسفه و کلام اسلامی، گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران .

حمیده مختاری

دانشجوی دکترای فلسفه و کلام اسلامی، گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ابراهیمی دینانی، غلام­حسین (۱۳۸۰). قواعد کلی در فلسفه اسلامی. تهران: ...
  • ابن رشد، محمد بن احمد (۱۳۸۰). تلخیص مابعدالطبیعه (عثمان امین، ...
  • ابن رشد، محمد بن احمد (۲۰۰۲م). تهافت التهافت (صلاح الدین ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۵). الاشارات و ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۹). النجاه من ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۸۳). الهیات دانشنامه ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۴ق-الف). الشفاء (الهیات) ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۴ق-ب). الشفاء (طبیعیات) ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۵ق). التعلیقات (عبدالرحمان ...
  • ابوالبرکات، هبهالله (۱۳۷۳)، المعتبر فی الحکمه. اصفهان: دانشگاه اصفهان ...
  • اخوان­الصفا (۱۹۵۷م). رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء. بیروت: دار ...
  • اذکایی، پرویز (۱۳۸۴). حکیم رازی. تهران: طرح نو ...
  • اردکانی، احمد بن محمد حسینی (۱۳۷۵). مرآت الاکوان: تحریر شرح ...
  • ارسطو (۱۳۸۵). مابعدالطبیعه (متافیزیک) (محمدحسن لطفی، مترجم). تهران: طرح نو ...
  • الهی قمشه ای، محیی الدین مهدی (۱۳۶۳). حکمت الهی (عام ...
  • انواری، سعید (۱۳۹۵الف). تفاوت هیئت در حکمت اشراق با عرض ...
  • انواری، سعید (۱۳۹۵ب). نگرش فلسفی علامه طباطبایی و استاد مطهری ...
  • اهانیان، هانس سی. (۱۳۷۲). فیزیک نوین (جلال­الدین پاشایی راد و ...
  • بهمن یار، ابن المرزبان (۱۳۷۵). التحصیل (تصحیح مرتضی مطهری). تهران: ...
  • ترابران، زهرا؛ و جوارشکیان، عباس (۱۳۹۲). چیستی و هستی ماده. ...
  • تیلور، کریستوفر چارلز ویستن (۱۳۹۰). تاریخ فلسفه راتلج (جلد ۱: ...
  • حسن زاده آملی، حسن (۱۳۷۹ب). هزار و یک کلمه. قم: ...
  • حسن زاده آملی، حسن (۱۳۹۳). دروس شرح اشارات و التنبیهات ...
  • حسینی، داوود؛ و درگاهی فر، رضا (۱۳۹۹). ترکیب اتحادی ازمنظر ...
  • حلی، حسن بن یوسف (۱۳۸۷). الاسرار الخفیه فی العلوم العقلیه ...
  • حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۷ق). کشف المراد فی شرح تجرید ...
  • دشتکی، غیاث الدین منصور (۱۳۸۶). مصنفات غیاث­الدین منصور حسینی دشتکی ...
  • ریزی، اسماعیل بن محمد (۱۳۷۷). حیات النفوس: فلسفه اشراق به ...
  • زارعی، زهره؛ و شیرزاد، امیر (۱۳۹۶). بررسی انتقادات ملاصدرا بر ...
  • سبزواری، ملاهادی (۱۳۷۹). شرح المنظومه (مسعود طالبی، محقق). تهران: نشر ...
  • سعادت مصطفوی، سید حسن (۱۳۹۵). طبیعیات: شرح نمط اول از ...
  • سلیمانی، فاطمه (۱۳۸۶). ماده ازنگاه فیزیک و فلسفه. مشکوه النور ...
  • سوری، روح­الله (۱۳۹۶). نقد و بررسی دیدگاه مشاء مبنی­بر بساطت ...
  • سهروردی، شیخ شهاب­الدین (۱۳۷۵الف). التلویحات اللوحیه و العرشیه: مجموعه مصنفات ...
  • سهروردی، شیخ شهاب­الدین (۱۳۷۵ب)، حکمه الاشراق: مجموعه مصنفات شیخ اشراق ...
  • سهروردی، شیخ شهاب­الدین (۱۳۷۵ج). المشارع و المطارحات: مجموعه مصنفات شیخ ...
  • شاه نظری، جعفر؛ و عزیزی، حسن (۱۳۹۱). بررسی و تحلیل ...
  • شعرانی، میرزا ابوالحسن (۱۳۸۴). فلسفه اولی یا مابعدالطبیعه: بخشی از ...
  • شهرزوری، شمس الدین محمد (۱۳۸۳). رسائل الشجره الالهیه فی علوم ...
  • شهیدی، سعیده سادات (۱۳۸۴). ماهیت جسم ازدیدگاه فلاسفه یونانی و ...
  • شیرازی، قطب الدین (۱۳۸۳). شرح حکمه الاشراق (عبدالله نورانی و ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۹۸۱م). الحکمه المتعالیه فی ...
  • طاهری، اسحاق (۱۳۸۴). نظریه ذره: فرایند شکل گیری، آموزه ها ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۲). نهایه الحکمه. قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷۱). اصول فلسفه و روش رئالیسم: مجموعه آثار ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۷ق). بدایه الحکمه. قم: المطبعه العلمیه.طوسی، خواجه نصیرالدین ...
  • عبودیت، عبدالرسول (۱۳۹۴). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. تهران: سمت ...
  • علی­قلی بن قرچغای­خان (۱۳۷۷). احیای حکمت (فاطمه فنا، مصحح). تهران: ...
  • غفاری، حسین؛ و کمالی، محمدمهدی (۱۳۹۷). تاملی در تبیین فیلسوفان ...
  • فاضل تونی، محمدحسین (۱۳۹۰). حکمت قدیم: مجموعه رسایل عرفانی و ...
  • فخرالدین الرازی (۱۴۱۱ق). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات و الطبیعیات. ...
  • فیاضی، غلام­رضا؛ و حیدرپور، احمد (۱۳۹۵). هیولای فلسفی در چالش ...
  • قربانی، رحیم (۱۳۸۳). پژوهشی درباره حقیقت و ماهیت انرژی. قبسات، ...
  • کاپلستون، فردریک چارلز (۱۳۹۶). تاریخ فلسفه (جلد ۱: یونان و ...
  • کاتبی قزوینی، علی بن عمر (۱۳۵۳). حکمه العین و شرحه ...
  • کاظمی زاده، فاطمه (۱۳۷۶). ماهیت جسم طبیعی. مشکوه النور (حکمت ...
  • کرین، کنت اس. (۱۳۷۹). فیزیک جدید (منیژه رهبر و بهرام ...
  • کمالی، محمدمهدی؛ و کمالی، محمدحسن (۱۳۹۸). بررسی و نقد براهین ...
  • لاهیجی، عبدالرزاق (۱۳۸۳). گوهر مراد. تهران: نشر سایه ...
  • لاهیجی، عبدالرزاق (۱۴۲۶ق). شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام (اکبر ...
  • لائرتیوس، دیوگنس (۱۳۸۷). فیلسوفان یونان (بهراد رحمانی، مترجم). تهران: نشر ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۶۳ب). دروس فلسفه (تقریری فشرده از درس­های ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۶). شرح الهیات شفاء (عبدالجواد ابراهیمی فر، ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۶). آموزش فلسفه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۶۸). پاورقی بر اصول فلسفه و روش رئالیسم ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۱الف). تعلیقه بر اصول فلسفه و روش رئالیسم ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۱ب). شرح مختصر منظومه (مجموعه آثار) (جلد ۵). ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۲). درس های نجات (مجموعه آثار) (جلد ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۴). توحید (مجموعه آثار) (جلد ۴). تهران: صدرا ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۰). درس­های الهیات شفا (مجموعه آثار) (جلد ۸). ...
  • میرداماد، محمدباقر (۱۳۸۱). الایماضات: مصنفات میرداماد (جلد ۱) (عبدالله نورانی، ...
  • ناجی اصفهانی، حامد؛ و قاسمی، ناصر (۱۳۹۵). مقایسه بین جوهر ...
  • ناصرخسرو قبادیانی (۱۳۸۴). زاد المسافر (سید محمد عمادی حائری، مصحیح). ...
  • نبویان، سید محمدمهدی (۱۳۹۶). جستارهایی در فلسفه اسلامی: مشتمل بر ...
  • نگری، احمد (۱۳۹۵ق). دستور العلماء: جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون. ...
  • وایدنر، ریچارد؛ و سلز، رابرت (۱۳۸۰). مبانی فیزیک ...
  • ولفسن، هری اوسترین (۱۳۶۸). فلسفه علم کلام (احمد آرام، مترجم). ...
  • هالیدی، رزنیک (۱۳۷۷). فیزیک پایه (نعمت الله گلستانیان و محمود ...
  • The New Encyclopaedia Britannica (۱۹۹۴) (۶), Micropaedia, ۱۵th Edition ...
  • نمایش کامل مراجع