پیچیده سازی استعاری و الگوهای شبکه ای در منتخبی از اشعار معاصر

مقدمه: این پژوهش به ارزیابی ویژگی های کیفی نظریه­ آمیختگی مفهومی جهت پرداختن به جنبه ­ای از خلاقیت شاعرانه که در نظریه استعاره مفهومی پیچیده ­سازی استعاره ­های متعارف نامیده می شود، پرداخته است. روش کار: جامعه آماری شامل ۵۴ قطعه شعری بود که به روش نمونه ­گیری تصادفی ساده با نسبتی برابر از­ اشعار سیمین بهبهانی، فریدون مشیری و فروغ فرخزاد انتخاب شد و سپس از رهگذر مقایسه ای توصیفی_تحلیلی به استخراج الگوهای شبکه ­ای و تعمیم امکان کاربست آنها جهت تحلیل روشن تر پیچیده سازی استعاری در شعر معاصر پرداخته شد. یافته­ ها: دو خرده الگوی شبکه ­ای استخراج شد. الگوی اول نمایان­گر بازتاب یک فضای ذهنی ساده یا فضایی آمیخته برآمده از شبکه ای در پس­زمینه به داخل شبکه دیگری است که دروندادهای آن نقش فضاهای پیش­ زمینه­ را ایفا می ­کنند و برخی اطلاعات متجانس بین این فضاها سبب برانگیختگی جنبه­ هایی از فضای پس­زمینه در قالب فضاهای پیش زمینه به صورت هم زمان می شود. در الگوی دوم، دو شبکه ­آمیخته وجود دارد که برخی از عناصر مفهومی درونداد نخست شبکه دوم، پیش­تر توسط فضای آمیخته برآمده از شبکه اول مفهوم­ پردازی شده است و سپس به صورت مرحله ­ای در جریان تلفیق دروندادهای شبکه دوم جزئیات بیشتری به آن افزوده می ­شود. خرده الگوهای مذکور می ­توانند با یکدیگر تلفیق شوند و الگوی بزرگتری بسازند.      نتیجه­ گیری: نظریه آمیختگی مفهومی بر مبنای تبیین چگونگی تعامل فضاهای ذهنی و ارتباط شبکه ­های آمیخته­،­ شرح روشنی از انگیزه ­های مبتنی بر تجربیات فردی و برداشت­ های منظری، انسجام مفاهیم در ذهن و متن جهت پیچیده ­سازی استعارها به دست می ­دهد که نظریه استعاره مفهومی قادر به توصیف جامع تمام ابعاد آن نیست.  

Keywords:

Metaphorical elaborating , Mental spaces , Conceptual blending , Network models , پیچیده ­سازی استعاری , فضاهای ذهنی , آمیختگی مفهومی , الگوهای شبکه­ ای