بررسی تطبیقی نمایشنامه طوفان شکسپیر و نمایشنامه مرگ یزدگرد بیضایی از دریچه کاتارسیس ارسطو

بررسی آثار مختلف با زبان، زمان و پیشینه فرهنگی و تاریخی گوناگون نه تنها به خلق و دسته بندی و تلفیق ژانرهای ادبی کمک شایانی کرده است بلکه شایدضرورتی اجتناب ناپذیر در مطالعات ادبی قرن بیستم و بعدتر نیز محسوب می شود. در مقاله حاضر سعی شده است تا کمدی «طوفان» به زبان انگلیسی نوشته ویلیام شکسپیر در سده هفدهم میلادی با تراژدی «مرگ یزدگرد» به زبان فارسی نوشته بهرام بیضایی در سال ۱۳۵۹ شمسی مورد مقایسه قرار گیرد. مبنای این مقایسه، تئوری کاتارسیس در کتاب «فن شعر» ارسطو است. مفهوم کاتارسیس در نظر ارسطو، پالایشی اخلاقی است که ترس یا ترحم را در مخاطب میانگیزد و با زدودن این احساسات در نهایت تزکیه روحی حاصل می شود. از نظر ارسطو این اثر عموما در تراژدی دستیافتنی است، چراکه قهرمان تراژیک با سقوط خود این احساسات را در مخاطب ایجاد می کند. ازاینرو، هدف این پژوهش بررسی تاثیر کاتارتیک در نمایشنامه های مرگ یزدگرد نوشته بهرام بیضایی و طوفان اثر ویلیام شکسپیر و مقایسه آن دو با هم، با تمرکز بر دو شخصیت یزدگرد و پراسپرو است. این پژوهش همچنین تلاش می کند حصول تاثیر کاتارتیک در دو اثر را بررسی کرده و نوع تاثیر کاتارتیک حاصل شده در هر یک را مورد بازبینی قرار دهد.

Keywords:

ادبیات تطبیقی , طوفان , شکسپیر , مرگ یزدگرد , بیضایی , کاتارسیس , ارسطو