ارزیابی شاخص های کمی و کیفی مسکن شهری در ایران

مسکن، مسئله ای­اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فراتر از آن مسئله یک حق است که به دلیل برتری منافع شخصی بر نفع جمعی (سیاست­های بازار آزاد) این حق در اختیار صاحبان قدرت و سرمایه قرار گرفته و به عنوان یکی از چالش­های اساسی نظام شهرنشینی جهانی بدل شده است. در ایران نیز ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر مسئله­مندی مسکن موثر بوده و تقاضاهای سوداگرانه در بازار سرمایه، مسکن را به کالایی سرمایه­ای بدل کرده است. ازاین رو در این پژوهش با نگاهی همه­جانبه پس از بررسی بنیان­های نظری و پیشینه­ی پژوهش، شاخص­هایی کمی و کیفی مسکن مورد بررسی قرار گرفت و چارچوب مفهومی موضوع استخراج شد. سپس در سطح کشور، رتبه­بندی استان­ها براساس شاخص­های موجود توسط مدل تاپسیس و فازی صورت گرفت. نتایج این رتبه­بندی نشان می­دهد که تجمع ثروت در مناطق کلانشهری در کشور، افزایش مسکن سرمایه­ای و رشد مسکن استیجاری و مسئله سکونت گروه­های کم­درآمد شهری و مسکن در استطاعت در این مناطق بیش­از سایر استان­ها بوده است به گونه­ای که استان­های دارای کلانشهر رتبه­های اول تا دهم را به خود اختصاص داده­اند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می­دهد مسئله اصلی ریشه در ساختارهای مدیریتی دارد و تا زمانی که میان الیگارشی سیاسی و اقتصادی هم پوشانی باشد، امکان برون رفت از بحران فراهم نیست. همچنین توجه به رویکردهای نوین و نیز سلسله قوانین مالیاتی همراه با نظرات می­توانند به عنوان یکی از گزینه های مهم در حل مسئله­ مسکن راهگشا باشد؛ چراکه افزایش هزینه­های مالی عدم عرضه و نبود چشم­انداز رشد برای عرضه­کنندگان از ارزش مبادله­ای و سوداگری در بازار مسکن می­کاهد.

Keywords:

ابعاد سیاسی , ابعاد کمی و کیفی ایران , چالش مسکن , شاخص های مسکن