جمعیت و تحولات آن از منظر متفکران مسلمان

یکی از موضوعات مهم جمعیت شناختی که محل بحث و اختلاف نظرهای مختلفی در طول تاریخ بوده و هست، تحولات جمعیتی است. موضوع این مقاله جمعیت و تحولات آن از منظر متفکران مسلمان است و چند هدف اساسی را دنبال می کند: دیدگاه های متفکران اسلامی درباره تحولات جمعیتی؛ ارزیابی این دیدگاه ها بر اساس قواعد موضوع شناسی اسلامی و دیدگاه اسلام و قرآن در این زمینه. روش مورد مطالعه در این پژوهش، بر اساس نحوه گردآوری اطلاعات تاریخی است. ابزار گردآوری اطلاعات در این مطالعه استفاده از دو نوع اسناد است؛ اسناد دست اول؛ که معیار اصلی مطالعه هستند؛ مانند قرآن و اسناد دسته دوم؛ اسنادی که کمترین تغییر در آن ها ایجاد شده باشد. با توجه به این که در روش شناسی اسلامی پایه های فکری اندیشمندان بر پایه های مبانی بنیادی قرآنی استوارند؛ بنا بر این، این مطالعه دارای روایی معیار است؛ به این معنا که صحت گفتارها و تحلیل ها براساس مبانی مندرج در قرآن قابل پذیرش است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که گروهی از متفکران افزایش جمعیت را مایه برکت و منشا قدرت و محرک پیشرفت اقتصادی دانسته اند. دسته ای دیگر زیادی جمعیت را موجب به هم خوردن تعادل و هماهنگی لازم بین امکانات زندگی و فراهم آوردن فقر و تیره روزی و همچنین منشا نابودی و انهدام بشریت تلقی می شود. دسته سوم طرفداران حد متناسب جمعیت بودند. طرفداران این نحله فکری درصدد حد بهینه جمعیت هستند؛ یعنی میزان جمعیت با امکانات مادی یک جامعه هماهنگی باشد. این ها تحت عنوان خوش بینانه تعبیر می شوند. در نهایت می توان براساس دیدگاه قرآنی چنین استنباط کرد که اسلام طرفدار حد متناسب جمعیت است و در قرآن کتاب آسمانی مسلمانان آیاتی وجود دارد که به طور ضمنی جلوگیری از حاملگی را جایز دانسته اند و از طرفی آیاتی هستند که موافق تشکیل خانواده و افزایش موالید است.

Keywords:

جمعیت , موضوع شناسی اسلامی , دیدگاه , متفکران , افزایش