ارزیابی شاخص های اقلیم کشاورزی تحت سناریوهای تغییر اقلیم در ایستگاه های منتخب خراسان رضوی

مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر محصولات کشاورزی و شاخص های اقلیمی کشاورزی می تواند موجب بهبود و توسعه راهبردهای مدیریتی در ارتباط با نیازهای مهم کشاورزی در دهه های آینده و اتخاذ روش های سازگاری و کاهش اثرات سوء تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی گردد. در این پژوهش، اثر گرمایش جهانی بر متغیرهای بارش و دما و شاخص های اقلیمی کشاورزی چون طول دوره خشکی، طول دوره رشد و تبخیر- تعرق بالقوه در سه دوره ۲۰۳۹-۲۰۱۰، ۲۰۶۹-۲۰۴۰ و ۲۰۹۹-۲۰۷۰ میلادی با استفاده از برونداد ریزگردانی شده ی دو مدل گردش عمومی NCAR-PCM و GFDL-CM۲.۱ تحت سه سناریوی انتشار A۱B، A۲ و B۱ در سه ایستگاه هواشناسی مشهد، سبزوار و تربت حیدریه بررسی شد. با هدف کاهش عدم قطعیت، از روش میانگین وزنی استفاده شد. ریز گردانی با استفاده از روش آماری همبستگی چند متغیره بر روی میانگین های ماهانه تا سالانه برای شاخص های اقلیمی کشاورزی و نرم افزار LARS-WG۵ برای مدل سازی متغیرهای روزانه مورد نیاز در محاسبه تبخیر- تعرق بالقوه انجام شد. نتایج نشان داد در دوره های ۲۰۳۹-۲۰۱۰، ۲۰۶۹-۲۰۴۰ طول دوره رشد در دو ایستگاه مشهد و سبزوار افزایش و در تربت حیدریه کاهش می یابد اما در هر سه ایستگاه این شاخص در دوره ۲۰۹۹-۲۰۸۰ تا ۶/۱۸ روز افزایش خواهد یافت. تغییرات بارش در دوره ها و ایستگاه ها، متفاوت ارزیابی شد. سه ایستگاه مشهد، سبزوار و تربت حیدریه به ترتیب تا ۳/۳، ۴/۲ و ۶/۳ درجه سانتی گراد افزایش دما را تا پایان قرن حاضر تجربه خواهند کرد. تبخیر- تعرق بالقوه در انتهای دوره نسبت به دوره پایه در ایستگاه های مشهد، سبزوار و تربت حیدریه به ترتیب تا ۴/۱۳، ۲/۱۴و ۳/۹ درصد افزایش خواهد یافت.

Keywords:

تغییر اقلیم , مدل گردش عمومی , طول دوره خشکی , طول دوره رشد , تبخیر-تعرق بالقوه , سناریوی انتشار , عدم قطعیت