تاثیر تنش شوری ناشی از کلرور سدیم برخصوصیات فیزیولوژیکی، کمیت وکیفیت ارقام پاییزه کلزا

چکیده شوری یکی از تنش های مهم محدود کننده تولیدات کشاورزی می باشد. شوری با تاثیر گذاشتن بر روی بیشتر فعالیتهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی، رشد و نمو گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. به منظور بررسی تاثیر شوری ناشی از کلرور سدیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و فاکتورهای کیفی پنج رقم کلزای پائیزه، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان شرقی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۸۷ به اجراء درآمد. پنج سطح شوری شامل (شاهد)، ۵۰ میلی مولار، ۱۰۰ میلی مولار، ۱۵۰ میلی مولار و ۲۰۰ میلی مولار کلرور سدیم ) به عنوان فاکتور اول و ارقام به عنوان فاکتور دوم ( Fornax, Licord, Elite, SLM۰۴۶, Okapi) در نظر گرفته شدند. در طول رشد غلظت عناصر سدیم و پتاسیم، کلسیم و منیزیم و نسبت K/Na برگ، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، فتوسنتز، تنفس، درصد روغن، میزان اسیدهای چرب (لینولئیک، لینولنیک و اولئیک)، کلروفیل کل، a و b و غلظت آنزیم پرولین اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که همراه با افزایش شوری، غلظت پتاسیم، نسبت K/Na، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، درصد روغن، میزان فتوسنتز و تنفس و غلظت اسیدهای چرب غیر اشباع، کلروفیل کل و a و b کاهش یافت. اما در مقابل با افزایش شوری غلظت سدیم، کلسیم، منیزیم و میزان آنزیم پرولین افزایش یافت. رقم SLM۰۴۶ نسبت به سایر ارقام مورد مطالعه به طور معنی داری دارای غلظت کمتر یونهای سدیم، کلسیم و منیزیم و مقادیر بالاتری از یون پتاسیم و نسبت بالای K/Na بود. به نظر می رسد بین ارقام مورد مطالعه رقم SLM۰۴۶ با عملکرد بیشتر و کارآیی بالاتری بوده و در مقابل رقم Elite دارای بیشترین حساسیت به شوری می باشد. همچنین در رقم SLM۰۴۶ در سطوح شوری مختلف میزان اسیدهای چرب غیراشباع به طور معنی داری بیشتر از سایر ارقام به دست آمد. همچنین میزان کلروفیل کل، a و b در رقم SLM۰۴۶ بالاتر از دیگر رقم ها بود. واژه های کلیدی: کلزا، شوری، اسید های چرب، کلروفیل، فتوسنتز