تشکیل، طبقه بندی و کانی شناسی خاک های تشکیل شده از مواد مادری گوناگون در شمال استان چهارمحال و بختیاری

چکیده ماده مادری از مهم ترین فاکتورهای خاک سازی در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می گردد. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر مواد مادری آذرین، دگرگونی و رسوبی بر روی برخی از ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، کانی شناسی و رده بندی خاک ها در شمال استان چهارمحال و بختیاری است. پس از انتخاب هفت نوع سنگ مادری شامل گرانیت، بازالت، سنگ آهک، شیل، میکاشیست، گنیس و آمفیبولیت، بر روی هر یک از آنها سه خاکرخ، حفر و تشریح گردید و یک خاکرخ از هر سنگ بستر به عنوان خاکرخ شاهد برای تجزیه های فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی رس موجود در سنگ بستر و افق های خاک انتخاب گردید. نتایج نشان داد ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک، کانی شناسی و رده بندی خاک ها به میزان قابل ملاحظه ای توسط مواد مادری، کنترل می شود. اغلب خاک ها تنها دارای دو افق A و BC بودند و در راسته انتی سولز طبقه بندی گردیدند و تنها خاک های موجود بر روی شیل و گنیس، به دلیل وجود افق مشخصه B، در راسته اینسپتی سولز رده بندی شدند. تفاوت در رده بندی خاک های موجود در یک راسته نیز از سطح زیر گروه یا فامیل خاک مشاهده شد که نشان دهنده لزوم رده بندی خاک در سطوح پایین برای اهداف مدیریتی است. نتایج کانی شناسی بخش رس نشان داد در همه خاک ها و ماده مادری آنها کانی های کلریت، کائولینیت، کوارتز و میکا (بجز افق سطحی خاک تشکیل شده بر روی سنگ بازالت و نمونه سنگ شیل) وجود دارد و منشا آنها در خاک ها توارثی است. منشا اسمکتیت در خاک های حاصل از گرانیت و بازالت، پدوژنیکی و در خاک حاصل از سنگ آهک، توارثی تشخیص داده شد در حالی که در خاک به وجود آمده از سنگ گنیس، دو منشاء توارثی و پدوژنیکی به نظر می رسد. وجود ورمی کولیت در خاک به وجود آمده از آمفیبولیت ناشی از به ارث رسیدن از ماده مادری و در خاک های تشکیل شده بر روی میکاشیست و شیل به دلیل تشکیل در محیط خاک می باشد. واژه های کلیدی: ماده مادری، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، کانی شناسی رس، رده بندی