گونه شناسی منابع علوم و فنون قرائات در حوزه دانش تجوید

از مهم ترین عرصه های مورد توجه در حوزه علوم و فنون قرائات از صدر اسلام تا کنون، عرصه دانش تجوید است. تالیفات بسیار زیادی از قرن چهارم به بعد از سوی دانشمندان اسلامی در این عرصه ارائه شده است. این تالیفات بر اساس ملاک های مختلف به اقسامی مانند اختصاصی مانند «نهایه القول المفید فی علم تجوید القرآن» نوشته مکی جریسی و غیر اختصاصی تقسیم می گردد. منابع غیر اختصاصی را می توان در پنج دانش لغت و زبان شناسی، نحو، صرف، علوم قرآنی، قرائات و علم الاصوات تقسیم نمود. منابع تحلیلی مانند «التمهید ابن جزری» و توصیفی (کاربردی و آموزشی) مانند «علم التجوید غوثانی»، منابع منظوم، تطبیقی و غیر تطبیقی، کتب شرح، کتب مصطلحات تجویدی و کتب امامیه از دیگر اقسام منابع دانش تجوید به حساب می آید. تالیف کتب بر اساس سطح مخاطبان با معیارهای سن و سطح یادگیری، بررسی دیدگاه اهل بیت در عرصه دانش تجوید، تاثیر دانش تجوید در دانش های لغت، زبان شناسی و بلاغت، سبک شناسی کتب تجویدی بر اساس مولفان ، تالیف کتاب جامع اصطلاحات تجویدی همراه با تحلیل آن و بررسی آثار شیعه در زمینه تجوید از گذشته تاکنون، از زمینه های مورد نیاز جهت فعالیت در حوزه دانش تجوید می باشد. این نوشتار بر آن است تا با بررسی کتب مرتبط با دانش تجوید اعم از کتب شیعه و اهل سنت و در قالب اقسام فوق، به گونه شناسی آنها پرداخته و زمینه های فعالیت در این حیطه را ارائه نماید.

Keywords:

گونه شناسی , منابع , تجوید , قرائات , شرح , تحلیلی , منظوم