ملاحظاتی در باب تاریخ نگاری و تاریخ نگری ابو حنیفه دینوری

تاریخنگاری اسلامی با تدوین سیره ی پیامبر بر مبنای اصول علم حدیث آغاز شد.سپس تک نگاری های متعدد ی تالیف گردید و از آن پس تاریخ نگاری اسلامی وارد مرحله ی جدیدی شد.و وقایع نگاری مورد توجه قرار گرفت. یکی از انواع مهم وقایع نگاری، تالیف تواریخ عمومی است. ابو حنیفه دینوری از جمله مورخان مسلمانی است که  بر اساس شیوه ی تاریخ نگاری عمومی به تالیف کتاب اخبارالطوال پرداخت.    در این مقاله، به بررسی ویژگی های تاریخ نگاری و تاریخ نگری (بینش تاریخی)دینوری پرداخته شده است . نگارنده بر آن است تا از منظر جامعه شناسی تاریخی، تاریخ نگری مولف را مورد بحث قرار دهد. نظریه ی مطرح شده در این مقاله چنین است که: دینوری به عناصر اساسی تحول جوامع یعنی تغییرات اجتماعی و انقلاب توجه داشته،گر چه عمدتا به مقوله ی تغییرات اجتماعی پرداخته است ولی به نظر می رسد  دینوری، کتاب اخبارالطوال را با هدف نشان دادن عوامل موثر در تغییرات اجتماعی تالیف کرد؛ اگرچه دینوری به چنین عامل موثر در تغییر توجه داشته؛ اما تاکید اصلی او بر قیام ها و شورش ها (جنبش های اجتماعی) به عنوان یکی از عوامل موثر در تغییرات اجتماعی مبین این مطلب است. با درک بینش تاریخی دینوری می توان به انتقادات مطرح شده درباره ی کتاب اخبارالطوال پاسخ داد.    

ملاحظاتی در باب تاریخ نگاری و تاریخ نگری ابو حنیفه دینوری Keywords:

Akhar al , Tawal , Abu Hani , اخبارالطوال , ابوحنیفه دینوری , تاریخ نگاری اسلامی , تواریخ عمومی