بررسی تاثیراعزام لشکر اسامه بر چگونگی مشارکت سیاسی نخبگان مهاجر و انصار درسقیفه و تثبیت خلافت

هرچند اغلب گزارش­هایی که از سقیفه بنی­ساعده در منابع دست اول وجود دارد، حاکی از آن است که تصمیم­های اتخاذ شده در آن با حضور و مشارکت سیاسی عموم مهاجران و انصار صورت گرفته، مدعای مقاله پیش­رو بر این است که عموم مهاجران و انصار از وقایع مدینه بی­خبر بودند و به همین دلیل، مشارکت سیاسی فعالی در این وقایع نداشتند. حدود سه هزار نفر از بزرگان مهاجر و انصار که به دستور پیامبر(ص) ملزم به حضور در لشکر اسامه بودند، در منطقه­ای به نام «جرف»، در سه مایلی(پنج کیلومتری) بیرون از مدینه، اردو زده و آماده اعزام به شام بودند، تا آن که فرستاده­ای از مدینه خبر رحلت پیامبر(ص) را به اسامه داد و او فقط با تنی چند از سران مهاجر و انصار به مدینه بازگشت. در حالی که برخی روایت­ها، خبر بازگشت کل لشکر اسامه را به مدینه پس از رحلت پیامبر­(ص) به نقل ازواقدی و ابن­سعد آورده­اند، اما روایت­های دیگر از خلیفه­بن­خیاط، طبری، ابن­اعثم، عبدالله­بن­محمدالبغوی، مقدسی و ابن­عساکر، نشانگر آن­اند که همه لشکر اسامه درآن مقطع زمانی به مدینه بازنگشت. این لشکر بلافاصله به عنوان نخستین اقدام خلیفه، راهی شام شد و از حوادث مدینه دور ماند. غیبت بزرگان مهاجر وانصار به­ مدت چهل یا هفتاد روز پس از رحلت پیامبر(ص)، مهم­ترین عامل بود که به تثبیت خلافت انجامید؛ چه عموم آنان در زمان برخورد خلیفه با مخالفان بیعت، در مدینه حضور نداشتند.  

Keywords:

Prophet΄s Successor , Osama΄s Division , Abu Bakr , Political Participation , Caliphate. , جانشینی پیامبر(ص) , لشکر اسامه , سقیفه , ابوبکر , مشارکت سیاسی , خلافت