سیاست های محیط زیستی و تضاد اجتماعی در ایران: (مطالعه موردی حیات وحش و گونه های جانوری)

  سیاست­های محیط زیستی و تضاد اجتماعی در ایران  مطالعه موردی حیات وحش و گونه­های جانوری   مهدی رفعتی­پناه­ مهرآبادی[۱]   چکیده محافظت از محیط­ زیست در غرب، تحت ­تاثیر عوامل مختلفی چون سیر تاریخی جوامع غربی، شکل­گیری جامعه مدنی و بسط اندیشه­های سیاسی و اجتماعی مختلف قرار داشت. جنبش محیط­ زیستی به عنوان یک جنبش­ اجتماعی در کنار جنبش­های زنان، سیاهان و دانشجویان، نه­تنها مسئله محافظت از محیط ­زیست را به مسئله­ای اجتماعی تبدیل کرد، بلکه عاملی برای همبستگی گروه­های اجتماعی مختلف چون زنان، سیاهان و رنگین­پوستان شد. در ایران، به دلیل ماهیت دولت پهلوی به عنوان دولتی مطلقه و شبه­مدرن، سیاست­های محیط ­زیستی را نه جنبش­های اجتماعی و لایه­های زیرین جامعه، بلکه دولت و سازمان­های گوناگون طراحی کردند و بدون در نظر گرفتن ظرفیت­های اجتماعی و اقتصادی جامعه به اجرا درآوردند. این پژوهش با توجه به ساختار دولت پهلوی، چگونگی شکل­گیری نهاد محافظت از گونه­های جانوری و حیات وحش را بررسی کرد و نشان داد که چگونه دولت پهلوی با بی­توجهی به پیوندهای تاریخی مردم به ویژه عشایر و روستائیان با محیط زیست و مشارکت ندادن مردم در طراحی و ایجاد مناطق محافظت­شده و حفظ گونه­های جانوری، تضاد میان مردم و حیات وحش را موجب شد؛ به گونه­ای که ضمن افزایش آمار تخلف از قانون شکار و صید، با پیروزی انقلاب سال ۱۳۵۷، مردم حصارهای محافظتی را شکستند و تعرض به مناطق محافظت­شده را آغاز کردند. واژه­های کلیدی: محیط ­زیست، دولت پهلوی، حیات وحش، مناطق محافظت­شده، مشارکت عمومی     [۱] . استادیار پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت) mahdirafati۶۲@gmail.com  

Keywords:

Environment , policies , Pahlavi government , hunting , wildlife , protected areas , public participation. , محیط زیست , دولت پهلوی , حیات وحش , مناطق حفاظت شده , مشارکت عمومی