تحلیل اسطوره ای «یکلیا وتنهایی او» و «ملکوت» با نگاه به تاثیر کودتای ۲۸ مرداد در بازتاب اسطوره ها

چکیده کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲به عنوان نقطه عطفی از لحاظ اسطوره گرایی در ادبیات داستانی معاصر ایران به شمار می رود. نویسندگان این دوره از بیان صریح و رئالیستی دوره قبل فاصله می گیرند و به بیان نمادین و مبهم روی می آورند. از آنجا که اسطوره را به دلیل گستردگی و سیال بودن آن می توان در موقعیت های مختلف بازآفرینی کرد و نیز به دلیل وجوه زیبایی شناسانه اش، نویسندگان با مراجعه به آن می خواستند داستان را غنی و پرورده سازند. داستان های «ملکوت» از بهرام صادقی و «یکلیا و تنهایی او» نوشته تقی مدرسی شاخص ترین آثار نماینده جریان اسطوره گرایی در سال های بعد از کودتا هستند. در این دو داستان، فضای یاس و شکست بعد از کودتا، از طریق طرح کلان اسطوره های آفرینش، هبوط، آخرالزمان و انعکاس آن به کمک بازآفرینی شخصیت ها، فضاها و روایات اسطوره ای مذهبی عهد عتیق و ایجاد تغییر در ساختار روایات منشا، به گونه ای که در نهایت شیطان و نیروی شیطانی بر نیروهای الهی پیروز می شوند، نمود پیدا کرده است. مقاله حاضر با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و نقد اسطوره ای و تحلیل بینامتنی، به تحلیل ادبیت اسطوره ای، چگونگی بازتاب اسطوره و نیز کیفیت اثرگذاری کودتا در انعکاس اسطوره در این دو اثر ادبی می پردازد.

Keywords:

بهرام صادقی , تقی مدرسی , ملکوت , یکلیا و تنهایی او , کودتای ۲۸ مرداد , بینامتنیت , نقد اسطورهای