بررسی و تبیین جایگاه مسجد جامع ساری در ایجاد حس تعلق به مکان و هویت مکان در فضای کالبدی شهر

امروزه حس تعلق یکی از موضوعات ویژه در حل مسئله پایداری اجتماعی و ارتباط انسان با کالبد شهری و یکی از معانی مهم در ارتقا کیفیت محیط انسانی می باشد.این حس که عامل مهم در شکل گیری پایه های ارتباطی استفاده کنندگان و محیط می باشد، نهایتا منجر به ایجاد محیط های با کیفیت نیز خواهد شد.یکی از مهمترین شاخصه های ارتباط انسان با مکان، حس تعلق به مکان است که در تداوم حضور افراد در آن مکان نقش بسزایی دارد. مسجد جامع ساری از ابنیه مهم تاریخی معماری و یکی از اولین مساجد جامع کشور است . این مسجد از لحاظ قدمت هم عصر مساجدی همچون فهرج یزد و تاریخنامه دامغان است که در ابتدا پرستشگاه دین زرتشت و در سال ۱۱۴ ه.ق به مسجد تغییر یافته است و از ویژگی های معماری منحصر بفرد آن میتوان به سقف شیروانی چوبی به جای گنبد و تک ایوانی بودن آن اشاره کرد. . هدف این پژوهش بررسی و تبیین جایگاه مسجد جامع ساری در ایجاد حس تعلق به مکان و هویت مکانی است . در این راستا پژوهش پیش رو به روش کیفی و مروری، با استفاده از منابع کتابخانه ای، مقالات و کتب موجود در این زمینه به شیوه توصیفی-تحلیلی به بررسی جایگاه مسجد جامع ساری در ایجاد حس تعلق و هویت مکانی در فضای شهری پرداخته است و به سوالات اصلی پژوهش که آیا مسجد جامع ساری در ایجاد حس تعلق مکان و هویت بخشی به شهر ساری تاثیرگذار است؟و زمینه ها و شرایط ارتقا تاثیر این مولفه ها در مسجد جامع ساری کدامند؟پاسخ میدهد. با توجه به پژوهش انجام گرفته در تحلیل مسجد جامع ساری مشخص گردید، عوامل برون فردی شامل ( محیطی_کالبدی و محیطی_اجتماعی ) و عوامل درون فردی شامل( ادراک و شناخت ) برحس تعلق خاطر به مکان و مولفه های شناخت، خوانایی، تناسب محیطی، تعامل اجتماعی، خاطره انگیزی و رضایتمندی بر هویت مکانی تاثیر گذار هستند. آگاهی از ماهیت و میزان تاثیر مسجد جامع ساری بر مولفه های کلیدی هویت مکانی و همچنین حس تعلق به مکان نقش بسزایی در یاری مدیران و متخصصان در حفاظت میراث معماری خواهد داشت؛ همچنین این امر موجب می شود که مردم حس تعلق خاطر به مکانی که در آن حضور دارند را داشته باشند که خود دلیلی برای حضور پذیری فضاها ، تعاملات اجتماعی پایدار بین افراد ، بوجود آمدن جامعه ای سالم و جمعی به دور از هرگونه آشفتگی و ناهماهنگی می باشد.

Keywords:

حس مکان , حس تعلق به مکان , هویت مکان , مسجد جامع ساری