تبیین راهبردهای تاب آوری شهری استان البرز با رویکرد کاهش آسیب پذیری در مقابل پیامدهای ناشی از زمین لرزه

مخاطرات طبیعی از جمله زمین لرزه به عنوان پدیده های مخرب طبیعی در مرحله اول بلا محسوب نمی شود، بلکه مخاطراتی است که به صورت تکرارپذیر در طبیعت وجود دارد. کشورهای جهان در این زمینه شیوه مدیریتی متفاوتی را برای مقابله با انواع زمین لرزه در نظر می گیرند تا بتوانند برنامه های کاهش دهنده مخاطرات را اجرا کنند. رویکرد تاب آوری در راستای تقویت توانمندهای جوامع و نیز کاهش آسیب پذیری آنان، تاب آوری سکونتگاه های شهری را ارتقاء می بخشد. روش پژوهش حاضر توصیفی و تحلیلی بر مبنای شیوه مطالعات میدانی است خروجی آن می تواند کاربردی باشد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته استفاده شده است. روایی پرسشنامه توسط متخصصان حوزه تخصصی تایید شده و پایایی آن نیز به وسیله آلفای کرونباخ صورت گرفته که میزان اعتبار آن ۷۰۱/۰ محاسبه گردید. در این پژوهش، جامعه آماری کلیه شهرستان های استان البرز است که براساس سالنامه آماری استان البرز در سال ۱۳۹۵، تعداد جمعیت ۲۷۱۲۴۰۰ نفر بوده است که جحم نمونه ای با استفاده از فرمول کوکران به تعداد ۳۸۴ نفر به صورت تصادفی انتخاب شد. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد وضعیت تاب آوری در شهرهای بررسی شده استان البرز پایین تر از حد متوسط قرار دارد. البته بین شهرهای مورد بررسی شده از نظر مولفه های تاب آوری در برابر زمین لرزه تفاوت معناداری وجود دارد. در این پژوهش نیز وضعیت اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و نهادی شهرستان ها ارزیابی شد و نتایج نشان داد که در هر چهار مولفه ذکر شده شهرستان ها در وضعیت پایین تر از حد متوسط قرار دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین میزان تاب آوری با وضعیت اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و نهادی رابطه معنادار آماری مستقیم وجود دارد. به عبارت دیگر با بهبود وضعیت در این چهار مولفه میزان تاب آوری ارتقاء می یابد. در بین ابعاد چهارگانه تاب آوری مطالعه شده، وضعیت اجتماعی سهم و تاثیر بیشتری در تاب آوری نواحی شهری ایفا می کند.

Keywords:

تاب آوری , زمین لرزه , آسیب پذیری , استان البرز.