تعیین مشارکت زیرحوضه های آبخیز خرم آباد در دبی اوج و حجم رواناب به منظور اولویت بندی در کنترل سیلاب

یکی از مهم ترین اقدامات مورد نظر در پروژه های مدیریت سیلاب، بررسی میزان مشارکت زیرحوضه­های مختلف یک حوضه آبخیز در تعیین مولفه­های مختلف سیلاب خروجی از حوضه است. با توجه به نبود ایستگاه های هیدرومتری در محل خروجی تمام زیرحوضه­ها، تحقق هدف یادشده نیازمند شبیه سازی فرایند بارش – رواناب در زیرحوضه­ها از طریق مدل های هیدرولوژیکی است. در این مطالعه به منظور تعیین میزان سیلاب خروجی از هر زیرحوضه و بررسی میزان مشارکت آن در سیلاب خروجی از حوضه آبخیز خرم آباد در استان لرستان از مدل HEC–HMS استفاده شده است. بدین­منظور پس از جمع آوری آمار بارش و سیلاب مربوط به ایستگاه های هواشناسی و هیدرومتری داخل و خارج حوضه و کنترل داده ها از پنج واقعه رگبار و سیلاب متناظر به منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل استفاده شد. با استفاده از اطلاعات وضعیت پوشش گیاهی، خاک و کاربری اراضی حوضه، نقشه CN حوضه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی استخراج شد؛ سپس به منظور بررسی میزان مشارکت و اولویت بندی زیرحوضه ها، هایتوگراف بارش مربوط به دوره بازگشت های ۲، ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ ساله به مدل وارد و با حذف متوالی زیرحوضه ها از جریان شبیه سازی، میزان تاثیر آن در دبی اوج و حجم سیلاب خروجی از حوضه مورد نظر تعیین شد. نتایج نشان داد که اولویت مشارکت در دبی اوج و حجم سیلاب خروجی حوضه به زیرحوضه پنج اختصاص دارد که به­دلیل مساحت بیشتر این زیرحوضه است. برای دستیابی به ویژگی­های سیلاب بدون تاثیر مساحت بیشترین دبی پیک مربوط به زیرحوضه چهار و در مورد حجم سیلاب اولویت به زیرحوضه دو اختصاص دارد. نتایج به دست آمده امکان تبیین سیاست های صحیح مدیریت سیلاب از طریق مدیریت زیرحوضه های بحرانی در منطقه مورد مطالعه را به خوبی فراهم آورده است.  

Keywords:

مدل سازی سیلاب , مدل HEC-HMS , حوضه آبریز خرم آباد , اولویت بندی زیرحوضه ها , رواناب