بررسی فیتوشیمیایی اسانس و اثر تیمارهای مختلف بر شکستن خواب و تحریک جوانه زنی بذر .Salvia sahendica Boiss. & Buhse

مریم گلی سهندی (Salvia sahendica Boiss. & Buhse) گونه­ای انحصاری از خانواده نعناعیان است که در دامنه ارتفاعات سهند در استان آذربایجان شرقی رویش دارد. این گیاه دارای اثرات ضد میکروبی، آنتی اکسیدانتی و ضد تشنج می­باشد. هدف از این آزمایش  با هدف ارزیابی کمیت و کیفیت اسانس و تاثیر تیمارهای مختلف بر درصد و سرعت جوانه­زنی گونه مریم گلی سهندی به دلیل پایین بودن درصد جوانه زنی بذور گیاه انجام گرفت. اندام هوایی این گیاه در مرحله تمام گل در تابستان سال ۱۳۹۱ از رویشگاه کسایی تبریز جمع­آوری و اسانس آن به روش کلونجر بدست آمد و آنالیز اسانس با دستگاه GC/MS انجام شد و آزمایش آزمون بذر نیز بر پایه طرح کاملا تصادفی در ۴ تکرار انجام شد. تیمارها شامل هورمون جیبرلین در سه سطح غلظت (۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ پی پی ام)، سه سطح زمان شستشو (۱۲، ۲۴ و ۴۸ ساعت)، سرمادهی در سه سطح مدت زمان (۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت) و تیمار مغناطیس ۵۰ و ۱۳۰ میلی تسلا (به مدت ۵، ۱۰، ۲۰، ۲۵ و ۳۰ دقیقه) و شاهد بوده است. مطابق نتایج بازده اسانس این گونه ۸/۰ درصد وزنی بدست آمد و وجود ۲۳ ترکیب از جمله ترنس- متا- منتا-۲و۸ دین، اسپاتولنول، آلفا- پینن، ۱ و ۸ سینئول، بای سیکلوجرماکرن و بتا- پینن در اجزای اسانس این گیاه به اثبات رسید. نتایج آزمون بذر نیز نشان داد که بذور تحت تیمار ۱۰۰ پی پی ام جیبرلین دارای بالاترین میزان درصد جوانه زنی (۴۷ درصد) و بذور تحت تیمار مغناطیس ۱۳۰ میلی تسلا به مدت ۲۰ دقیقه بالاترین میزان سرعت جوانه زنی (۸۳/۵) را در این گونه دارویی نسبت به شاهد (۱۶درصد) و (۹۹/۱ درصد) داشتند. نتایج حاکی از این است که بذر این گونه دارای خواب فیزیولوژیک بوده و با تیمارهای مختلف به طور معنی­داری می­توان درصد و سرعت جوانه­زنی آن را افزایش داد.

Keywords:

اسانس , جیبرلین , خواب فیزیولوژیک , جوانه زنی , مریم گلی سهندی , میدان مغناطیسی