ارائه رابطه نوین برآورد ضریب تشت تبخیر روزانه با استفاده از برنامه ریزی بیان ژن و مقایسه آن با روش های تجربی جهت محاسبه تبخیر- تعرق گیاه مرجع (مطالعه موردی: دشت بیرجند)

تعیین دقیق مقدار آبی که برای تبخیر- تعرق گیاهان مصرف می شود، از مهمترین پارامترهای مدیریت آب در مزرعه می باشد. در شرایط عدم دسترسی به داده های لایسیمتری می توان از روش فائو- پنمن- مانتیث (FPM) به عنوان روش استاندارد، برای ارزیابی روش های ساده برآورد تبخیر- تعرق مرجع (ETo)، استفاده کرد. در این تحقیق، از داده های ۱۸ ساله (۱۳۹۵-۱۳۷۷) هواشناسی بیرجند، جهت معرفی بهترین روش از بین چهار روش تجربی برآورد ETo بر پایه ضریب تشت شامل روش کونیکا، آلن و پروت، اشنایدر و اورنگ استفاده گردید و نتایج این روش ها با روش استاندارد FPM مورد مقایسه قرار گرفت. در نهایت به کمک بهترین روش تجربی قابل استفاده در منطقه مورد مطالعه و پارامترهای آن، هدف اصلی این تحقیق که بررسی توانایی مدل برنامه ریزی بیان ژن در پیش بینی ضریب روزانه تشت تبخیر بر اساس داده های هواشناسی و ارائه رابطه جدید در این راستا بود، انجام شد. در این تحقیق برای انتخاب بهترین رابطه جهت تعیین این ضریب از فراسنجه­های آماری ضریب تبیین، مجذور میانگین مربعات خطا و میانگین مطلق خطا و درصد خطا استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد برای محاسبه ضریب تشت به صورت روزانه بهتر است از رابطه نوین ارائه شده توسط مدل بیان ژن با ضریب تبیین ۷۷/۰ و میانگین مربعات خطای۰۲۱/۰ میلی متر بر روز، در شرایط اقلیمی بیرجند استفاده نمود.

Keywords:

Allen and Pruitt , Cuenca , FAO Penman Monteith , Orang , Snyder , اشنایدر , آلن و پروت , اورنگ , فائو- پنمن- مانتیث , کونیکا